Bài giảng Tin học đại cương - Bài 10: Cấu trúc - Đỗ Bá Lâm

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
Đỗ Bá Lâm
lamdb@soict.hut.edu.vn
TIN HỌC ĐẠI CƯƠNG
Bài 10. Cấu trúc
Nội dung
10.1. Khái niệm cấu trúc
10.2. Khai báo và sử dụng cấu trúc
10.3. Xử lý dữ liệu cấu trúc
10.4. Mảng cấu trúc
2
Nội dung
10.1. Khái niệm cấu trúc
10.2. Khai báo và sử dụng cấu trúc
10.3. Xử lý dữ liệu cấu trúc
10.4. Mảng cấu trúc
3
10.1. Khái niệm cấu trúc
• Kiểu dữ liệu cấu trúc (struct)
– Là kiểu dữ liệu phức hợp, bao gồm nhiều 
thành phần có thể thuộc các kiểu dữ liệu khác 
nhau
– Các thành phần: gọi là trường dữ liệu (field)
• Ví dụ
– Thông tin về kết quả học tập môn Tin đại 
cương của sinh viên: TenSV, MaSV, Diem.
– Thông tin về cầu thủ: Ten, Tuoi, CLB, SoAo, 
Vitri,
4
10.2. Khai báo và sử dụng cấu trúc
10.2.1. Khai báo kiểu dữ liệu cấu trúc
10.2.2. Khai báo biến cấu trúc
10.2.3. Định nghĩa kiểu dữ liệu với typedef
5
10.2.1. Khai báo kiểu dữ liệu cấu trúc
• Khai báo cấu trúc
struct tên_cấu_trúc{
}
• Ví dụ
struct sinh_vien{
char ma_so_sinh_vien[10];
char ho_va_ten[30]; 
float diem_tinDC; 
}
struct point_3D{
float x;
float y;
float z;
}
6
10.2.2. Khai báo biến cấu trúc
• Cú pháp:
struct tên_cấu_trúc tên_biến_cấu_trúc;
• Ví dụ:
– struct sinh_vien a, b, c;
• Kết hợp khai báo
struct [tên_cấu_trúc] {
;
} tên_biến_cấu_trúc;
7
10.2.2. Khai báo biến cấu trúc
• Các cấu trúc có thể khai báo lồng nhau 
struct diem_thi {
float dToan, dLy, dHoa;
}
struct thi_sinh{
char SBD[10];
char ho_va_ten[30];
struct diem_thi ket_qua;
} thi_sinh_1, thi_sinh_2;
8
10.2.2. Khai báo biến cấu trúc
• Có thể khai báo trực tiếp các trường dữ 
liệu của một cấu trúc bên trong cấu trúc 
khác
struct thi_sinh{
char SBD[10];
char ho_va_ten[30];
struct [diem_thi]{
float dToan, dLy, dHoa;
} ket_qua;
} thi_sinh_1, thi_sinh_2;
9
10.2.3. Định nghĩa kiểu dữ liệu với typedef
• Mục đích
– Đặt tên mới cho kiểu dữ liệu cấu trúc
– Giúp khai báo biến “quen thuộc” và ít sai hơn
• Cú pháp
typedef struct ;
hoặc typedef struct [tên_cũ] {
;
} danh_sách_các_tên_mới;
• Chú ý: cho phép đặt tên_mới trùng tên_cũ
10
10.2.3. Định nghĩa kiểu dữ liệu với typedef
• Ví dụ:
struct point_3D{
float x, y, z;
} 
struct point_3D M;
typedef struct point_3D point_3D;
point_3D N;
typedef struct {
float x, y, z;
}point_3D;
point_3D M;
point_3D N;
11
10.2.3. Định nghĩa kiểu dữ liệu với typedef
• Ví dụ
typedef struct point_2D {
float x, y;
}point_2D, diem_2_chieu, ten_bat_ki;
point_2D X;
diem_2_chieu Y;
ten_bat_ki Z;
=> point_2D, diem_2_chieu, ten_bat_ki là các tên 
cấu trúc, không phải tên biến
12
10.3. Xử lý dữ liệu cấu trúc
• 10.3.1. Truy cập các trường dữ liệu
• 10.3.2. Phép gán giữa các biến cấu trúc
13
10.3.1. Truy cập các trường dữ liệu
• Cú pháp
tên_biến_cấu_trúc.tên_trường
• Lưu ý
– Dấu “.” là toán tử truy cập vào trường dữ liệu 
trong cấu trúc
– Nếu trường dữ liệu là một cấu trúc => sử 
dụng tiếp dấu “.” để truy cập vào thành phần 
mức sâu hơn
14
10.3.1. Truy cập các trường dữ liệu
Ví dụ:
• Xây dựng một cấu trúc biểu diễn điểm 
trong không gian 2 chiều. Nhập giá trị cho 
một biến kiểu cấu trúc này, sau đó hiển thị 
giá trị các trường dữ liệu của biến này ra 
màn hình.
– Cấu trúc: tên điểm, tọa độ x, tọa độ y
– Nhập, hiển thị từng trường của biến cấu trúc 
như các biến dữ liệu khác
15
10.3.1. Truy cập các trường dữ liệu
#include
#include
typedef struct{
char ten[5];
int x,y;
}toado;
main(){
toado t;
printf("Nhap thong tin toa do\n");
16
10.3.1. Truy cập các trường dữ liệu
printf("Ten diem: ");gets(t.ten);
printf("Toa do x: ");scanf("%d",&t.x);
printf("Toa do y: ");scanf("%d",&t.y);
printf("Gia tri cac truong\n");
printf("%-5s%3d%3d\n",t.ten,t.x,t.y);
getch();
}
17
10.3.2. Phép gán giữa các biến cấu trúc
• Muốn sao chép dữ liệu từ biến cấu trúc 
này sang biến cấu trúc khác cùng kiểu
– gán lần lượt từng trường trong hai biến cấu 
trúc => “thủ công”
– C cung cấp phép gán hai biến cấu trúc cùng 
kiểu: 
biến_cấu_trúc_1 = biến_cấu_trúc_2;
18
10.3.2. Phép gán giữa các biến cấu trúc
• Ví dụ
– Xây dựng cấu trúc gồm họ tên và điểm TĐC 
của sinh viên
– a, b, c là 3 biến cấu trúc. 
– Nhập giá trị cho biến a.
– Gán b=a, còn gán từng trường của a cho c. 
So sánh b và c
19
10.3.2. Phép gán giữa các biến cấu trúc
#include
#include
typedef struct{
char hoten[20];
int diem;
}sinhvien;
main(){
sinhvien a,b,c;
printf("Nhap thong tin sinh vien\n");
printf("Ho ten: ");gets(a.hoten);
printf("Diem:");scanf("%d",&a.diem); 20
10.3.2. Phép gán giữa các biến cấu trúc
b=a;
strcpy(c.hoten,a.hoten);
c.diem=a.diem;
printf(“Bien a: ");
printf("%-20s%3d\n",a.hoten,a.diem);
printf(“Bien b: ");
printf("%-20s%3d\n",b.hoten,b.diem);
printf(“Bien c: ");
printf("%-20s%3d\n",c.hoten,c.diem);
getch();
} 21
22
10.4. Mảng cấu trúc
• Là tập hợp các phần tử có cùng kiểu dữ liệu là 
kiểu cấu trúc
• Mục đích:
– Lưu trữ một tập hợp các phần tử có cùng 
kiểu.
– Mỗi phần tử là một tập hợp các thành phần có 
thể khác nhau: thông tin các sinh viên trong 
lớp, đội bóng
• Khai báo:
struct 
[số phần tử];
10.4. Mảng cấu trúc
• Ví dụ
1. Khai báo một cấu trúc gồm tên và điểm thi 
Tin đại cương
2. Khai báo mảng tên là sv thuộc kiểu trên
3. Nhập từ bàn phím số n là số sinh viên trong 
lớp
4. Nhập thông tin n sinh viên và lưu vào mảng 
sv
5. Sắp mảng mảng theo thứ tự tăng dần của 
điểm/tên
6. Hiển thị ra màn hình danh sách các sinh 
viên có điểm >=8
23
Thảo luận
24