Bài giảng Tăng sinh nội mạc tử - Cung Lê Thanh Hùng

TAÊNG SINH NOÄI MAÏC TÖÛ CUNG 
ThS.BS Lê Thanh Hùng 
Mục tiêu 
Nêu được nguyên nhân TSNMTC 
Kể phân loại TSNMTC và nguy cơ tiến triển thành K.NMTC 
Biết cách chẩn đoán TSNMTC 
Biết nguyên tắc điều trị TSNMTC 
ÑAÏI CÖÔNG 
- Taêng sinh NMTC laø moät chaån ñoaùn GPBL ñaëc tröng bôûi söï thay ñoåi veà caáu truùc moâ vaø veà maët teá baøo cuûa caùc thaønh phaàn lôùp NMTC. 
- Töông töï nhö taân sinh trong bieåu moâ CTC, taêng sinh NMTC coù theå tieán trieån thaønh ung thö NMTC. 
NHAÉC LAÏI SINH LYÙ CUÛA LÔÙP NMTC 
Söï thay ñoåi NMTC ôû ngöôøi tröôûng thaønh trong moãi CKKN goàm 3 giai ñoaïn: 
1. GÑ phaùt trieån. 
2. GÑ cheá tieát. 
3. GÑ haønh kinh. 
Pha phaùt trieån 
Pha cheá tieát 
NGUYEÂN NHAÂN TAÊNG SINH NMTC 
1. ÔÛ tuoåi daäy thì vaø tieàn maõn kinh : 
 Thöôøng do chu kyø khoâng ruïng tröùng  söï saûn xuaát progesteron bò giaùn ñoaïn  NMTC bò kích thích thöôøng xuyeân bôûi estrogen . 
NGUYEÂN NHAÂN TAÊNG SINH NMTC 
2. Quanh tuoåi maõn kinh : 
- Khoâng ruïng tröùng ---> progesteron giaûm (loaïi TSNM ñôn thuaàn, ñieån hình) 
Do ñieàu trò noäi tieát thay theá khoâng ñuùng caùch, duøng estrogen ngoaïi sinh khoâng coù ñoái khaùng laâu daøi. 
Coù theå do nguoàn estrogen noäi sinh töø söï chuyeån hoùa cuûa androstenedione thaønh estrone xaûy ra ôû moâ môõ ngoaïi bieân  kích thích NMTC taêng sinh. 
NGUYEÂN NHAÂN TAÊNG SINH NMTC 
3. Nguyeân nhaân khaùc : 
- Do söï tieát estrogen quaù nhieàu : u buoàng tröùng tieát estrogen, hoäi chöùng Stein-leventhal 
Söû duïng estrogen ngoaïi sinh ôû nhöõng phuï nöõ bò suy buoàng tröùng sôùm hay teo buoàng tröùng / ñaõ bò caét boû 2 buoàng tröùng. 
-	 Tamoxifen 
- Cöôøng estrogen keùo daøi : xaùo troän caáu truùc, töø ñôn thuaàn sang phöùc taïp. 
PHAÂN LOAÏI 
Tieâu chuaån phaân loaïi döïa vaøo: 
Möùc ñoä taêng sinh teá baøo 
Maät ñoä, caáu truùc moâ 
 Ñaëc ñieåm moâ hoïc cuûa bieåu moâ tuyeán 
PHAÂN LOAÏI 
THEO HOÄI BEÄNH HOÏC PHUÏ KHOA QUOÁC TEÁ VAØ TC Y TEÁ THEÁ GIÔÙI, 1984 : 
Chaån ñoaùn moâ hoïc (kieåu TSNMTC) 
TB hoïc 
(coù TB khoâng ñieån hình) 
Caáu truùc moâ 
Khaû naêng tieán trieån thaønh ung thö (%) 
Ñieån hình: 
Ñôn giaûn 
Phöùc taïp 
(-) 
(-) 
Ñeàu 
Khoâng ñeàu, caùc tuyeán taïo thaønh ñaùm saùt nhau 
1 
3 
Khoâng ñieån hình: 
. Ñôn giaûn 
. Phöùc taïp 
(+) 
(+) 
Ñeàu 
Khoâng ñeàu, caùc tuyeán tuï thaønh ñaùm saùt nhau 
8 
29 
PHAÂN LOAÏI 
Veà maët teá baøo hoïc : tieâu chuaån khoâng ñieån hình goàm nhaân to, kích thöôùc vaø hình daïng thay ñoåi, phaân cöïc, tyû leä nhaân / teá baøo chaát taêng, chromatine keát thaønh töøng khoái thoâ, khoâng ñeàu. 
Veà caáu truùc : chuû yeáu döïa vaøo hình daïng caùc oáng tuyeán. Tyû leä moâ tuyeán / moâ ñeäm. 
PHAÂN LOAÏI 
- Daïng ts ñôn giaûn khoâng ñieån hình laø thöôøng gaëp nhaát trong taêng sinh NMTC. 
- Nguy cô tieán trieån thaønh ung thö cuûa taêng sinh NMTC lieân heä tôùi söï hieän dieän vaø ñoä naëng cuûa teá baøo khoâng ñieån hình. 
Taêng saûn ñôn thuaàn 
(ñieån hình) 
Taêng saûn phöùc taïp 
 (ñieån hình) 
Taêng saûn phöùc taïp, khoâng ñieån hình 
Atypical hyperplasia (complex hyperplasia with severe nuclear atypia) of endometrium 
CHAÅN ÑOAÙN 
1. Laâm saøng : 
- Trieäu chöùng chuû yeáu laø xuaát huyeát töû cung baát thöôøng, thöôøng ñi keøm vôùi nhöõng chu kyø khoâng ruïng tröùng. 
- Ñau vuù 
- Khaùm coù theå phaùt hieän u buoàng tröùng hay u xô töû cung ñi keøm. 
CHAÅN ÑOAÙN 
2. Caän laâm saøng : 
Sieâu aâm : 
Ñaùnh giaù beà daøy NMTC, thöïc hieän trong giai ñoaïn ñaàu cuûa chu kyø kinh. Khi beà daøy NMTC 10 mm ôû giai ñoaïn ñaàu chu kyø; > 4 mm ôû ngöôøi maõn kinh 
Soi buoàng töû cung vaø naïo sinh thieát : 
- Soi buoàng töû cung giuùp naïo sinh thieát moät caùch chính xaùc. 
CHAÅN ÑOAÙN 
 Chuù yù : maãu naïo buoàng töû cung phaûi caån thaän , ñuùng kyõ thuaät, phaûi ñuû moâ vì coù theå taêng sinh NMTC keøm vôùi carcinoma. 
Coù theå laáy maãu loøng TC baèng oáng huùt nhöïa moûng. 
DIEÃN TIEÁN 
- Taêng sinh ñôn giaûn vaø phöùc taïp ít lieân quan ñeán tieàm naêng aùc tính. 
- Taêng sinh NMTC khoâng ñieån hình coù tieàm naêng tieán trieån thaønh ung thö NMTC töø 5-25 %. Dieãn tieán chaäm  5 naêm. 
- ÔÛ phuï nöõ maõn kinh bò taêng sinh NMTC khoâng ñieån hình thì nguy cô tieán trieån thaønh ung thö cao hôn. 
ÑIEÀU TRÒ 
Nguyeân taéc ñieàu trò phuï thuoäc vaøo : 
- Tuoåi 
- Keát quaû GPBL: möùc ñoä khoâng ñieån hình. 
- Trieäu chöùng LS 
- YÙ muoán coù con hay khoâng 
- Coù caùc yeáu toá nguy cô hay khoâng. 
ÑIEÀU TRÒ 
ÑIEÀU TRÒ 
ÑIEÀU TRÒ 
1. < 40 t: 
a. Taêng sinh ñieån hình ñôn giaûn/phöùc taïp: 
- Taïo chu kyø nhaân taïo vôùi estro-progestatif trong 6 thaùng. 
- Lieäu phaùp progesteron: provera 10mg/ ngaøy X 10 ngaøy ôû ½ sau cuûa CKKN 
- Kích thích ruïng tröùng baèng clomid ôû ngöôøi coù chu kyø khoâng ruïng tröùng maø muoán coù con. 
- SAÂ theo doõi beà daøy NMTC. 
- NST NMTC kieåm tra sau ñieàu trò. 
ÑIEÀU TRÒ 
b. Taêng sinh khoâng ñieån hình: 
- Nheï: ñieàu trò nhö treân. 
- Trung bình – naëng: caét TC 
ÑIEÀU TRÒ 
2. Phuï nöõ tieàn maõn kinh: 
a. Ñieàu trò progestin ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp taêng sinh ñieån hình: 
- duøng progestin chu kyø hoaëc lieân tuïc. 
- Theo doõi baèng SAÂ beà daøy NMTC vaø NST NMTC. 
- Coù theå xuaát huyeát trong thôøi gian ñieàu trò. 
ÑIEÀU TRÒ 
b. Caét töû cung khi: 
- Coù caùc yeáu toá nguy cô cao nhö cao HA, tieåu ñöôøng / beùo phì / nghi ngôø u BT cheá tieát estrogen. 
- Xuaát huyeát TC naëng. 
- Taêng sinh khoâng ñieån hình. 
ÑIEÀU TRÒ 
3. Phuï nöõ haäu maõn kinh: 
- Caét TC + 2PP. 
- Thöôøng ôû tuoåi naøy hay coù TS KÑH keøm vôùi ung thö tuyeán xaâm laán hoaëc khoái u BT tieát estrogen. 
- Ñoái vôùi BN coù choáng CÑ PT vì vaán ñeà söùc khoeû thì duøng progestin lieäu phaùp. 
Carcinome tuyeán noäi maïc daïng polype 
 Coù xuaát huyeát 
 Hoaïi töû 
 Duø coøn khu truù 
2 
1 
3