Bài giảng Tài chính ngân hàng - Bài 3: Giới thiệu về hệ thống ngân hàng Việt Nam

guyên 18
1. Tái cấp vốn:
- Tái cấp vốn là hình thức cấp tín dụng của
NHNN nhằm cung ứng vốn ngắn hạn và
phương tiện thanh toán cho TCTD.
- NHNN quy định và thực hiện việc tái cấp
vốn cho TCTD theo các hình thức như cho vay
có bảo đảm bằng cầm cố giấy tờ có giá; chiết
khấu giấy tờ có giá; các hình thức tái cấp vốn
khác.
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 19
2. Lãi suất:
- NHNN công bố lãi suất tái cấp vốn, lãi suất
cơ bản và các loại lãi suất khác để điều hành
CSTT, chống cho vay nặng lãi.
- Nếu thị trường tiền tệ có diễn biến bất
thường, NHNN quy định cơ chế điều hành lãi
suất áp dụng trong quan hệ giữa các TCTD với
nhau và với khách hàng, các quan hệ tín dụng
khác.(Xem Bảng lãi suất của NHNN)
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 20
Lãi suất cơ bản là gì?
- là một công cụ để thực hiện chính sách tiền tệ của
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong ngắn hạn.
- Theo Luật Ngân hàng Nhà nước, lãi suất cơ bản chỉ
áp dụng cho Đồng Việt Nam, do Ngân hàng Nhà
nước công bố, làm cơ sở cho các tổ chức tín dụng ấn
định lãi suất kinh doanh.
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 21
Lãi suất cơ bản là gì?
- Lãi suất này được quyết định bởi Cục dự trữ
Liên bang để tăng hoặc giảm lãi suất hiện hành
cho các khoản vay ngắn hạn.
- Là lãi suất thấp nhất được các NHTM chủ lực
áp dụng đối với các khoản vay dành cho các
doanh nghiệp là khách hàng lớn.
- - Là cơ sở để các mức lãi khác tham khảo áp
dụng hoặc dựa vào đó để điều chỉnh.
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 22
Loại lãi suất Giá trị
Văn bản
quyết định
Ngày
áp dụng
Lãi suất tái chiết
khấu
4,25%
1424/QĐ-
NHNN
10-07-2017
Lãi suất tái cấp vốn 6,25%
1424/QĐ-
NHNN
10-07-2017
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 23
Thời hạn
Lãi suất BQ liên Ngân hàng
(% năm)
Doanh số
(Tỷ đồng)
Qua đêm 4,26 19.856
1 Tuần 4,55 8.119
2 Tuần 4,61 2.352
1 Tháng 4,54 400
3 Tháng 4,83 769
6 Tháng 5,44 35
9 Tháng 4,50(*) 13(*)
Ghi chú
(*) tham chiếu ngày 7/8/2018
Ngày áp dụng: 29/08/2018
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 24
3. Tỷ giá hối đoái:
Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam được hình thành
trên cơ sở cung cầu ngoại tệ trên thị trường có sự điều
tiết của Nhà nước. NHNN công bố tỷ giá hối đoái,
quyết định chế độ tỷ giá, cơ chế điều hành tỷ giá.
(Xem Bảng số liệu tỷ giá trung tâm của NHNN)
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 25
Tỷ giá trung tâm Tỷ giá
1 Đô la Mỹ = 22.678 VND
Bằng chữ
Hai mươi hai nghìn sáu trăm 
bảy mươi tám Đồng Việt Nam
Số văn bản 261/TB-NHNN
Ngày ban hành 31/08/2018
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tỷ giá trung tâm của Đồng Việt
Nam với Đô la Mỹ, áp dụng cho ngày 31/08/2018 như sau:
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 26
STT Ngoại tệ Tên ngoại tệ Mua Bán
1 USD Đô la Mỹ 22.700 23.308
2 EUR Đồng Euro 25.668 27.256
3 JPY Yên Nhật 198,17 210,43
4 GBP Bảng Anh 28.637 30.408
5 CHF France Thuỵ Sĩ 22.718 24.123
Tỷ giá áp dụng cho ngày 31/08/2018 - Đơn vị: VND
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 27
STT
Ngoại tệ Tên ngoại tệ Tỷ giá
1 EUR Đồng Euro 26.454,86
2 JPY Yên Nhật 203,95
3 GBP Bảng Anh 29.171,08
4 CHF France Thuỵ Sĩ 23.213,88
5 AUD Đô la Úc 16.560,36
(dùng tính thuế)
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Tỷ giá chéo đồng Vietnam so với Ngoại tệ
Tỷ giá chéo đồng Vietnam so với Ngoại tệ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 28
STT
Ngoại tệ Tên ngoại tệ Tỷ giá
6 CAD Đô la Canada 17.539,26
7 SEK Curon Thuỵ Điển 2.471,41
8 NOK Curon Nauy 2.708,87
9 DKK Curon Đan Mạch 3.548,59
10 RUB Rúp Nga 332,45
(dùng tính thuế)
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 29
4. Dự trữ bắt buộc:
- Dự trữ bắt buộc là số tiền mà TCTD phải gửi tại
NHNN để thực hiện CSTT quốc gia.
- NHNN quy định tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với từng
loại hình TCTD và từng loại tiền gửi tại TCTD
nhằm thực hiện CSTT quốc gia.
- NHNN quy định việc trả lãi đối với tiền gửi dự trữ
bắt buộc, tiền gửi vượt dự trữ bắt buộc của từng
loại hình TCTD đối với từng loại tiền gửi.
(Xem Bảng tỷ lệ dự trữ bắt buộc của NHNN)
Tỷ giá chéo đồng Vietnam so với Ngoại tệ
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc (áp dụng 01/6/2018)
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 30
Loại TCTD
Tiền gửi VND Tiền gửi ngoại tệ
Không kỳ 
hạn và có kỳ 
hạn dưới 12 
tháng
Kỳ hạn từ 12 
tháng trở
lên
Tiền gửi của 
tổ chức tín 
dụng ở nước 
ngoài
Tiền gửi khác 
không kỳ hạn 
và có kỳ hạn 
dưới 12 tháng
Tiền gửi khác
cókỳ hạn từ
12 tháng trở
lên
1. Quỹ tín dụng 
nhân dân, tổ chức 
tài chính vi mô
0% 0% 0% 0% 0%
2. Ngân hàng chính 
sách
Theo quy định
của Chính phủ
Theo quy định
của Chính phủ
Theo quy định
của Chính phủ
Theo quy định
của Chính phủ
Theo quy định
của Chính phủ
3. Ngân hàng Nông 
nghiệp và Phát triển 
nông thôn Việt 
Nam, ngân hàng 
hợp tác xã
3% 1% 1% 7% 5%
4. Tổ chức tín dụng
khác 3% 1% 1% 8% 6%
CÔNG CỤ THỰC THI 
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 31
5. Nghiệp vụ thị trường mở:
NHNN thực hiện nghiệp vụ thị trường mở
thông qua việc mua, bán giấy tờ có giá đối với
TCTD; quy định loại giấy tờ có giá được phép
giao dịch thông qua nghiệp vụ thị trường mở.
Các loại giấy tờ có giá được giao dịch
trên thị trưởng Mở
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 32
1. Các tổ chức tín dụng là thành viên tham gia nghiệp vụ thị trường mở được sử
dụng các giấy tờ có giá sau trong giao dịch nghiệp vụ thị trường mở:
1. Tín phiếu Kho bạc;
b. Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước;
c. Trái phiếu Kho bạc;
d. Trái phiếu công trình Trung ương;
đ. Công trái;
e. Trái phiếu Chính phủ do Quỹ hỗ trợ phát triển phát hành trước khi Quỹ Hỗ
trợ phát triển được tổ chức lại thành Ngân hàng Phát triển Việt Nam, trái phiếu
Chính phủ do Ngân hàng Phát triển Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ chỉ
định phát hành và trái phiếu do Ngân hàng Phát triển Việt Nam phát hành được
Chính phủ bảo lãnh thanh toán gốc, lãi khi đến hạn;
g. Trái phiếu chính quyền địa phương do Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội và
Uỷ ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh phát hành.
Các loại giấy tờ có giá được giao dịch
trên thị trưởng Mở
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 33
2. Các loại giấy tờ có giá quy định tại điểm e, điểm g
khoản 1 Điều này chỉ được sử dụng trong giao dịch
mua có kỳ hạn của Ngân hàng Nhà nước qua nghiệp
vụ thị trường mở.
3. Các loại giấy tờ có giá quy định tại khoản 1 Điều
này phải là các giấy tờ có giá được phát hành dưới
hình thức ghi sổ.
Trích Điều 1, Quyết định 86/QĐ-NHNN ngày
08/1/2007 của NHNN
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
- Ngân hàng thương mại (NHTM) là một định
chế tài chính trung gian.
- Hoạt động của NHTM đa dạng, có nhiều nghiệp
vụ, dịch vụ.
- Các NHTM thu hút nguồn vốn bằng cách huy
động vốn như: phát hành kỳ phiếu ngân hàng, 
trái phiếu ngân hàng.
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 34
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
- Các hoạt động của NHTM: nhận tiền gửi, cho
vay, thanh toán, chuyển tiền, ủy thác, bảo lãnh
- NHTM là doanh nghiệp đặc biệt, chuyên kinh
doanh trên lĩnh vực tiền tệ, vì mục tiêu lợi
nhuận.
- Hệ thống NHTM sẽ có khả năng tạo ra lượng
bút tệ (chức năng tạo tiền), là bộ phận quan
trọng trong khối cung tiền của nền kinh tế.
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 35
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Các loại ngân hàng:
- NH Chuyên doanh: chuyên môn hóa trong 1 lĩnh
vực như công nghiệp, nông nghiệp, xuất nhập
khẩu, đầu tư
- NH Kinh doanh tổng hợp: làm nhiệm vụ của
nhiều NH chuyên doanh.
- NH Đa năng: thực hiện tất cả nghiệp vụ NH kinh
doanh tổng hợp và ngoãi lĩnh vực ngân hàng như: 
bảo hiêm, chứng khoán
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 36
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Các loại ngân hàng:
- NHTM nhà nước
- NHTM cổ phầm
- NHTM liên doanh
- NHTM nước ngoài
- Chi nhánh NHTM nước ngoài
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 37
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiệp vụ ngân hàng:
1. NV tài sản nợ
1.1. NV tạo vốn tự có (Vốn CSH của NH)
- Vốn điều lệ: được tạo lập khi thành lập NH, vốn riêng, 
do CSH đóng góp.
- Nếu là NHCP thì vốn điều lệ do các cổ đông góp
- Vốn điều lệ, dùng để tạo cơ sở vật chất cho NH
- Các Quỹ: dự phòng rủi ro, khen thưởng, phúc lợi
- Lợi nhuận chưa chia: LN chưa sử dụng tới
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 38
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiệp vụ ngân hàng:
1. NV tài sản nợ
1.2. Nghiệp vụ huy động vốn
- Thông qua nhận tiền gửi: thanh toán, định kỳ, 
tiết kiệm,..
- Thông qua PH giấy tờ có giá: kỳ phiếu, trái
phiếu
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 39
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiệp vụ ngân hàng:
1. NV tài sản nợ
1.3. Nghiệp vụ vay vốn
- - Vay từ các định chế TC khác thông qua: chiết
khấu, vay qua đêm, HĐ mua lại
- Vay NHTW (NHNN)
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 40
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiệp vụ ngân hàng:
2. NV tài sản Có
2.1. NV Ngân quỹ
- Tiền mặt tại quỹ: tính toán tiền tồn quỹ sao cho có lợi
nhất
- Tiền gửi tại các NH khác (mua bán CK, chuyển tiền, bảo
lãnh, tín dụng, giao dịch ngoại tệ)
- Tiền gửi tại NHTW (dự trữ bắt buộc, tiền gửi thanh
toán
- Dự trữ giấy tờ có giá ngắn hạn
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 41
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiệp vụ ngân hàng:
2. NV tài sản Có
2.2. Cấp tín dụng
- Cho vay
- Bao thanh toán
- Bảo lãnh
- Cho thuê TC
- Chiết khấu
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 42
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiệp vụ ngân hàng:
2. NV tài sản Có
2.3. Đầu tư
- Liên doanh
- Cấp vốn thành lập công ty con
- Mua trái phiếu, tín phiếu
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 43
HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Nghiệp vụ ngân hàng:
2. NV tài sản Có
2.4. Tài sản có khác
- Đầu tư vàng, ngoại tệ
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 44
Ngân hàng TM VN tốt nhất 2018
(theo Vietnam Report)
9/5/2018ThS. Lê Thị Minh Nguyên 45