Bài giảng Quy phạm trang bị điện - Chương I.7: Nối đất

thép thanh, 
mm2 
Chiều dầy, mm 
- 
- 
- 
- 
24 
3 
48 
4 
48 
4 
Ống: 
Chiều dầy thành ống, 
mm 
- 
2,5 
2,5 
2,5 
3,5 
Ống thép mỏng: 
Chiều dầy thành ống, 
mm 
- 
- 
1,5 
2,5 Không cho phép 
Ghi chú: Khi đặt dây trong ống, tiết diện của dây trung tính bảo vệ được phép 
bằng 1mm2 nếu dây pha có cùng tiết diện. 
I.7.74. Với những thiết bị điện có điện áp cao hơn 1kV và dòng điện chạm đất nhỏ, tiết 
diện của dây nối đất phải đảm bảo khi có dòng điện chạm đất tính toán một pha 
mà nhiệt độ phát nóng lâu dài của dây nối đất đặt ngầm dưới đất không vượt quá 
150oC. 
I.7.75. Thiết bị điện đến 1kV và cao hơn có trung tính cách ly, điện dẫn của dây nối 
đất không được nhỏ hơn 1/3 điện dẫn của dây pha, còn tiết diện không nhỏ hơn 
trị số trong bảng I.7.1, và không cần lấy lớn hơn 120mm2 nếu là dây thép, 
không lớn hơn 35mm2 nếu là dây nhôm, và không lớn hơn 25mm2 nếu là dây 
đồng. 
Trong nhà xưởng sản xuất, lưới nối đất chính dùng thanh thép phải có tiết diện 
không nhỏ hơn 100mm2. Có thể dùng thép tròn cùng tiết diện. 
I.7.76. Đối với thiết bị điện có điện áp đến 1kV trung tính nối đất trực tiếp, để đảm bảo 
khả năng cắt tự động khu vực xảy ra sự cố, tiết diện dây pha và dây trung tính 
bảo vệ phải chọn sao cho khi chạm vỏ hoặc chạm dây trung tính bảo vệ, dòng 
điện ngắn mạch không nhỏ hơn: 
a. 3 lần dòng điện danh định của dây chảy ở cầu chảy gần nhất. 
b. 3 lần dòng điện danh định của phần tử cắt không điều chỉnh được hoặc dòng 
điện chỉnh định phần tử cắt điều chỉnh được của áptômát có đặc tính dòng điện 
quan hệ ngược. 
Phần I. Quy định chung 
Quy phạm trang bị điện Trang 105 
Để bảo vệ lưới điện bằng áptômát chỉ có phần tử cắt điện từ (cắt nhanh), tiết 
diện của dây phải đảm bảo dòng điện chạy qua không nhỏ hơn mức chỉnh định 
dòng điện khởi động tức thời nhân với hệ số phân tán (theo số liệu của nhà chế 
tạo) và hệ số dự trữ 1,1. Khi không có số liệu của nhà chế tạo, đối với áptômát 
có dòng điện danh định đến 100A, bội số dòng điện ngắn mạch so với mức 
chỉnh định phải không nhỏ hơn 1,4; đối với áptômát có dòng điện danh định 
trên 100A - không nhỏ hơn 1,25. 
Tiết diện của dây trung tính bảo vệ, trong mọi trường hợp phải không nhỏ hơn 
50% tiết diện của dây pha. 
Nếu yêu cầu trên không đáp ứng được giá trị dòng điện chạm vỏ hoặc chạm dây 
trung tính bảo vệ thì việc cắt dòng ngắn mạch này phải bằng thiết bị bảo vệ đặc 
biệt. 
I.7.77. Thiết bị điện có điện áp đến 1kV trung tính nối đất trực tiếp, dây trung tính bảo 
vệ nên đặt chung và bên cạnh các dây pha. 
Dây trung tính làm việc phải tính toán đảm bảo dòng điện làm việc lâu dài. 
Dây trung tính làm việc có thể là dây cách điện có cách điện như dây pha. Việc 
cách điện dây trung tính làm việc cũng như dây trung tính bảo vệ bắt buộc ở 
những chỗ nếu dùng dây trần có thể tạo ra cặp điện ngẫu hoặc làm hư hỏng 
cách điện của dây pha do tia lửa giữa dây trung tính trần và vỏ hoặc kết cấu (ví 
dụ khi đặt dây trong ống, hộp, máng). Không yêu cầu cách điện nếu dùng vỏ 
hoặc kết cấu đỡ của bộ thanh cái (trên giá đỡ hoặc trong thiết bị hợp bộ) làm dây 
trung tính làm việc và bảo vệ, cũng như với vỏ nhôm hoặc chì của cáp (xem thêm 
Điều I.7.71). 
Trong gian sản xuất, môi trường bình thường, được phép dùng kết cấu kim loại, 
ống, vỏ và kết cấu đỡ thanh cái làm dây trung tính làm việc (xem thêm Điều I.7.70) 
khi: 
 Cấp điện cho phụ tải đơn lẻ một pha có công suất nhỏ, điện áp đến 42V. 
 Cấp điện một pha cho cuộn dây đóng cắt của khởi động từ hoặc côngtắctơ. 
 Cấp điện một pha cho thiết bị chiếu sáng và mạch điều khiển tín hiệu của 
cầu trục bằng một pha. 
Phần I. Quy định chung 
Quy phạm trang bị điện Trang 106 
I.7.78. Không cho phép dùng dây trung tính làm việc làm dây trung tính bảo vệ cho 
các dụng cụ điện cầm tay một pha hoặc một chiều. Dây trung tính bảo vệ phải 
là dây riêng thứ ba đấu vào ổ cắm ba cực. 
I.7.79. Không được đặt cầu chảy hoặc thiết bị cắt trong mạch dây nối đất và dây trung 
tính bảo vệ. 
Mạch dây trung tính làm việc đồng thời làm trung tính bảo vệ có thể cùng cắt 
đồng thời với dây pha. 
Nếu dùng thiết bị cắt một cực, bắt buộc phải đặt ở dây pha, không được đặt ở 
dây trung tính. 
I.7.80. Không được phép dùng dây trung tính làm việc của đường dây này làm dây 
trung tính của thiết bị điện được cung cấp từ đường dây khác. 
Được phép dùng dây trung tính làm việc của đường dây chiếu sáng để làm dây 
trung tính của thiết bị điện được cung cấp từ đường dây khác nếu đường dây 
trên được cung cấp từ cùng một máy biến áp, tiết diện dây trung tính làm việc 
phải đủ lớn để đáp ứng trong mọi trường hợp và loại trừ khả năng bị cắt khi 
đường dây khác kể trên đang làm việc. Trong trường hợp này, không được 
dùng thiết bị cắt để cắt dây trung tính làm việc cùng với dây pha. 
I.7.81. Trong lưới điện trên không điện áp đến 1kV có trung tính nối đất trực tiếp, trị 
số dòng điện ngắn mạch dùng để kiểm tra khả năng cắt khi có ngắn mạch giữa 
các pha với dây trung tính được xác định theo công thức gần đúng dưới đây: 
Ik = 
3
ZbtZtp
Up

Trong đó: 
 Up: điện áp pha của lưới điện 
 Ztp = 22 tptp xr  : tổng trở toàn phần ở điểm nút của mạch vòng giữa dây pha 
và dây trung tính lấy bằng 0,6/km. 
 Zbt: tổng trở của máy biến áp. 
Phần I. Quy định chung 
Quy phạm trang bị điện Trang 107 
Chỉ tính đến Zbt trong công thức trên nếu đóng mạch vào máy biến áp 3 pha 
Y/y - 12 và khi đó Zbt lấy theo số liệu của nhà chế tạo. Còn các trường hợp 
khác không đưa Zbt vào công thức tính toán. 
I.7.82. Trong những gian ẩm ướt và có hơi ăn mòn thì dây nối đất phải đặt cách tường 
ít nhất 10mm. 
I.7.83. Dây nối đất phải được bảo vệ chống hư hỏng về cơ học và hoá học, lưu ý ở 
những chỗ giao chéo với đường cáp, ống dẫn, đường sắt v.v. Bảo vệ chống hư 
hỏng về hoá học phải đặc biệt chú ý tại những khu vực có môi trường dễ ăn 
mòn. 
I.7.84. Dây nối đất xuyên qua tường phải được đặt trong những lỗ hở, luồn trong ống 
hoặc vỏ bọc cứng. 
I.7.85. Không cho phép sử dụng dây nối đất vào các mục đích khác. Chỉ cho phép sử 
dụng dây nối đất để nối tạm thời vào máy hàn nếu tiết diện của dây nối đất đảm 
bảo dẫn được dòng điện hàn chạy qua. Chỉ được sử dụng dây trung tính nối vào 
mạch điều khiển của máy công cụ trong trường hợp đặc biệt. 
I.7.86. Tại chỗ dây nối đất vào công trình phải có những ký hiệu riêng dễ quan sát. 
Dây nối đất đặt trần, các kết cấu của trang bị nối đất ở phía trên mặt đất phải 
sơn màu tím hoặc đen. 
Trong những gian có yêu cầu cao về trang trí, cho phép sơn dây nối đất phù 
hợp với màu của gian phòng, nhưng tại chỗ nối hoặc phân nhánh của dây nối 
đất phải sơn 2 vạch màu tím hoặc đen cách nhau 150mm. Đường dây điện 
nhánh 2 dây, trong đó dây trung tính được sử dụng làm dây nối đất thì tại chỗ 
hàn hoặc chỗ nối của dây trung tính cũng phải sơn màu tím. 
I.7.87. Mối nối giữa dây nối đất và dây trung tính bảo vệ với nhau phải đảm bảo tiếp 
xúc tốt bằng cách hàn trực tiếp hoặc khoá nối chuyên dùng. Mối hàn phải có 
chiều dài chồng lên nhau bằng 2 lần bề rộng của thanh nối nếu là tiết diện chữ 
nhật, hoặc 6 lần đường kính của thanh nối nếu là tiết diện tròn. 
Trên các ĐDK được phép nối dây trung tính giống như nối của dây pha. 
Phần I. Quy định chung 
Quy phạm trang bị điện Trang 108 
Mối nối trong gian ẩm ướt, có hơi hoặc khí ăn mòn kim loại phải thực hiện 
bằng cách hàn. Trường hợp không có điều kiện hàn, cho phép nối bằng bulông 
nhưng ở mối nối phải được sơn bảo vệ. Mối nối phải tiếp cận được để kiểm tra 
I.7.88. Khi sử dụng các vật dẫn nêu trong Điều I.7.70 để làm dây nối đất phải thoả 
mãn các yêu cầu sau: 
a. Mối nối của chúng phải tiếp xúc chắc chắn và phải đảm bảo dẫn điện liên 
tục suốt chiều dài của vật dẫn. 
b. Khi sử dụng các kết cấu kim loại kế tiếp nhau để làm dây nối đất phải nối 
chúng với nhau bằng các thanh dẫn có tiết diện không nhỏ hơn 100mm2 và nối 
bằng hàn. Khi sử dụng các kết cấu đó đối với thiết bị điện có điện áp đến 1kV 
trung tính nối đất trực tiếp phải nối chúng bằng cầu dẫn có tiết diện giống như 
dây nối đất. 
I.7.89. Những ống thép luồn dây dẫn điện, hộp máng và kết cấu khác sử dụng làm dây 
nối đất hoặc dây trung tính bảo vệ phải được nối với nhau chắc chắn. 
 Trường hợp ống thép đặt hở có thể sử dụng các măng sông nối trên lớp sơn 
minium hoặc sử dụng các kết cấu nối khác có tiếp xúc chắc chắn. 
 Trường hợp ống thép đặt kín chỉ được phép nối bằng măng sông xiết chặt 
trên lớp sơn minium. 
 Khi mối nối có những đoạn ren dài, trên mỗi phía của nó phải có đai ốc 
hãm. 
Trường hợp đặt kín cũng như đặt hở trong lưới điện có trung tính nối đất phải 
có 2 mối hàn tại mỗi phía của đầu nối ống (trường hợp này không cần đặt đai 
ốc hãm nếu đặt hở). 
Khi dây dẫn điện luồn trong các ống thép và các ống thép này được sử dụng 
làm dây nối đất, tại đầu vào phải được nối kim loại giữa ống thép và vỏ thiết bị 
điện. 
I.7.90. Nối dây nối đất với điện cực nối đất kéo dài (ví dụ ống dẫn) phải nối tại đầu 
dẫn vào công trình bằng cách hàn. Nếu không có điều kiện hàn thì cho phép sử 
Phần I. Quy định chung 
Quy phạm trang bị điện Trang 109 
dụng các đai giữ, khi nối phải cạo sạch ống và mạ thiếc tại mặt tiếp xúc của 
chúng trước khi đặt đai. 
I.7.91. Việc nối dây nối đất tới các kết cấu nối đất phải bằng cách hàn, việc nối dây nối 
đất tới thiết bị máy móc v.v. có thể bằng cách hàn hoặc bulông nối chắc chắn. 
Các mối nối này trên bộ phận rung động hoặc chấn động phải có biện pháp 
đảm bảo tiếp xúc tốt (đai ốc hãm, vòng đệm hãm). 
Dây nối đất hoặc trung tính bảo vệ cho thiết bị thường xuyên bị tháo lắp hoặc 
đặt trên bộ phận chuyển động phải bằng dây dẫn mềm. 
I.7.92. Điểm trung tính của máy biến áp hoặc máy phát điện nối đất trực tiếp hoặc qua 
thiết bị bù dòng điện điện dung phải được nối tới lưới nối đất hoặc thanh nối 
đất chính bằng dây nối đất riêng. 
I.7.93. Hệ nối đất an toàn, nối đất làm việc và nối đất chống sét phải được nối tới 
lưới nối đất bằng dây nhánh riêng.