Bài giảng Phân tích và thiết kế hướng đối tượng sử dụng UML - Tổng quan về xác định yêu cầu người dùng

 ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 16
Glossary
Từ điển thuật ngữ (Glossary)
?Giới thiệu
?Bảng chú giải
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 17
Ví dụ: Glossary
?Bảng chú giải của ứng dụng Course Registration:
? Course (Học phần): Một môn học được dạy trong trường.
? Course Offering (Lớp): Một lớp học cụ thể được mở trong một học kỳ cụ thể cùng một học phần
có thể được mở song song nhiều lớp trong một học kỳ. Thông tin gồm cả ngày học trong tuần và
giờ học.
? Course Catalog (Danh mục học phần): Danh mục đầy đủ của tất cả các học phần được dạy
trong trường.
? Faculty: Toàn bộ cán bộ giảng dạy của trường..
? Finance System (Hệ thống thanh toán): Hệ thống dùng để xử lý các thông tin thanh toán học
phí.
? Grade (Điểm số): Sự đánh giá cho một sinh viên cụ thể trong một lớp cụ thể.
? Professor (Giáo sư): Người giảng dạy trong trường.
? Report Card (Phiếu điểm): Toàn bộ điểm số cho tất cả học phần một sinh viên đã học trong một
học kỳ xác định.
? Roster (Danh sách sinh viên đăng ký): Tất cả sinh viên đăng ký vào một lớp học cụ thể.
? Student (Sinh viên): Người đăng ký vào học các lớp của trường.
? Schedule (Lịch học): Các học phần mà một sinh viên đã chọn học trong học kỳ hiện tại.
? Transcript (Bản sao học bạ): Bản sao tất cả điểm số cho tất cả các học phần của một sinh viên
cụ thể được chuyển cho hệ thống thanh toán để hệ thống này lập hóa đơn cho sinh viên. 
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 18
Các chủ đề
?Giới thiệu
?Các khái niệm chính
?Phát biểu bài toán
?Bảng chú giải
?Use-Case Model
?Các đặc tả bổ sung
?Checkpoints
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 19
Use-Case Reports
...
Use-Case Model
Actors
Use Cases
Use-Case Model
?Giới thiệu
?Survey Description
?Use-Case Packages
?Use Cases
?Actors
?Relationships
?Diagrams
?Use-Case View
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 20
Use-Case Model
Kiểm tra bởiHiện thực bởi Cài đặt bởi
Implementation Model Test Model
Các Use Case lái công
việc từ giai đoạn phân
tích đến test
Design Model
Use-Case Model
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 21
Ví dụ: Use-Case Model: Use-Case Diagram
Submit Grades
Professor
View Report Card
Select Courses to Teach
Student
Course Catalog
Register for Courses Maintain Student Information
Maintain Professor InformationRegistrar
Billing SystemClose Registration
Login
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 22
?Tên
?Brief description
?Luồng các sự kiện
?Relationships
?Activity và State 
diagrams
?Use-Case diagrams
?Special requirements
?Preconditions
?Postconditions
?Các diagram khác
Use Case
Use-Case Reports
...
Use-Case Model
Actors
Use Cases
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 23
Luồng các sự kiện (Use-Case Flows of Events)
?Có một basic flow
(Happy Path)
?Một số alternative flows
?Các biến thể thường gặp (Regular variants)
?Các trường hợp bất thường (Odd cases)
?Exceptional flows xử lý các tình huống lỗi
Happy Path
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 24
Scenarios là gì ?
?Scenario là một thể hiện của use case
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 25
Ví dụ: Activity Diagram
initial state
action state
Phân nhánh các tác
vụ đồng hành
Kết hợp các tác vụ
đồng hành
biểu thức kiểm tra
(guard expression)
Cập nhật
lịch học
Chọn
Course
Check
Schedule
Check
Pre-requisites
Ghi tên vào
course
Giải quyết các
conflict
[Sinh viên đã được thêm vào course ]
[ checks completed ] [ checks failed ]
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 26
Ví dụ: Đặc tả Use-Case
?Điểm lại đặc tả của một use-case hoàn chỉnh
được cung cấp trong tài liệu mô tả các yêu cầu 
của ứng dụng Course Registration
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 27
Các chủ đề
?Giới thiệu
?Các khái niệm chính
?Phát biểu bài toán
?Bảng chú giải
?Use-Case Model
?Các đặc tả bổ sung
?Checkpoints
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 28
?Functionality
?Tính khả dụng (Usability)
?Tính tinh cậy (Reliability)
?Tính hiệu năng(Performance)
?Tính hỗ trợ (Supportability)
?Các ràng buộc thiết kế
Supplementary
Specification
Các đặc tả bổ sung
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 29
Ví dụ: Các đặc tả bổ sung
? Tài liệu tham khảo
?Không có.
? Chức năng
?Hỗ trợ nhiều người dùng làm việc đồng thời.
?Nếu một lớp bị hết chỗ khi một sinh viên đang đăng ký học có lớp đó thì sinh viên này phải được thông
báo.
? Tính khả dụng
?Giao diện người dùng tương thích Windows 95/98.
? Tính ổn định
?Hệ thống phải hoạt động liên tục 24 giờ/ngày, 7 ngày/tuần, với thời gian ngưng hoạt động không quá 10%.
? Hiệu suất
?Hệ thống phải hỗ trợ đến 2000 người dùng truy xuất CSDL trung tâm đồng thời bất kỳ lúc nào, và đến 500 
người dùng truy xuất các server cục bộ.
?Hệ thống phải cho phép truy xuất đến CSDL danh mục học phần cũ với độ trễ không quá 10 giây.
?Hệ thống phải có khả năng hoàn tất 80% giao dịch trong vòng 2 phút.
? Sự hỗ trợ
?Không có.
? Tính bảo mật
?Hệ thống phải ngăn chặn sinh viên thay đổi lịch học của người khác, và ngăn các giáo sư thay đổi lớp dạy
của giáo sư khác.
?Chỉ có giáo sư mới có thể nhập điểm cho sinh viên.
?Chỉ có cán bộ đào tạo mới được phép thay đổi thông tin của sinh viên.
? Các ràng buộc thiết kế
?Hệ thống phải tích hợp với hệ thống có sẵn, Hệ thống danh mục học phần, một CSDL RDBMS.
?Hệ thống phải cung cấp giao điện dựa trên Windows.
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 30
Các chủ đề
?Giới thiệu
?Các khái niệm chính
?Phát biểu bài toán
?Bảng chú giải
?Use-Case Model
?Các đặc tả bổ sung
?Checkpoints
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 31
Checkpoints: Requirements: Use-Case Model
?Use-case model có dễ hiểu không?
?Sau khi nghiên cứu use-case model, bạn có hình 
thành được một ý tưởng rõ ràng về các chức 
năng của hệ thống và cách thức mà chúng liên 
hệ với nhau ?
?Đã xác định hết tất cả các actor? Tất cả các 
yêu cầu chức năng được thỏa?
?Use-case model có chứa các hành vi vô dụng 
nào không?
?Việc chia model thành các use-case package có 
xác đáng?
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 32
Checkpoints: Requirements: Actors
?Đã xác định hết tất cả các actor?
?Mỗi actor có tham gia vào ít nhất một use case?
?Mỗi actor thật sự có một vai trò (role)? Có cần 
ghép hoặc tách các actor không?
?Có tồn tại 2 actor đóng cùng một vai trò đối với 
1use case không?
?Tên của các actor có gợi nhớ không? Users và
customers có hiểu tên của chúng ?
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 33
Checkpoints: Requirements: Use-Cases
?Mỗi use case có ít nhất một actor tương tác?
?Các use case có độc lập với nhau?
?Tồn tại các use case có các luồng sự kiện và 
các hành vi tương tự nhau không?
?Liệu các use case có tên duy nhất, gợi nhớ, và 
dễ hiểu để chúng không bị nhầm lẫm trong các 
giai đoạn sau?
?Các customer và user có hiểu tên và mô tả của 
các use case không?
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 34
Checkpoints: Requirements:Các đặc tả Use-Case
?Is it clear who wishes to perform a use-case?
?Mục đích của use-case có rõ ràng?
?Brief description có cho ta hình ảnh trung thực của use-
case?
?Có xác định rõ luồng sự kiện của use-case như thế nào 
và khi nào bắt đầu và kết thúc?
?Chuỗi các giao tiếp giữa actor và use-case có tiện nghi 
không (từ góc nhìn của user)?
?Các tương tác và các thông tin trao đổi của actor có rõ 
ràng?
?Có use-case nào quá phức tạp không?
?Các luồng sự kiện (basic và alternative) được mô hình 
đúng đắn?
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 35
Checkpoints: Requirements: Glossary
?Các thuật nhữ có định nghĩa rõ ràng và súc 
tích?
?Mỗi thuật ngữ có dùng đâu đó trong các mô tả
use-case?
?Các thuật ngữ có được sử dụng hợp lý trong các 
mô tả ngắn về các actor và use case?
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 36
Review:
?Các thành phần chính của Requirements?
?Các thành phần của Requirements được dùng để 
làm gì?
?Use-case model là gì?
?Actor là gì?
?Use case là gì? Liệt kê một số thuộc tính của use 
case.
?Sự khác nhau giữa use-case và scenario?
?Supplementary specification là gì và nó chứa những 
gì?
?Glossary là gì và nó chứa những gì?
OOAD S? d?ng UML - T?ng quan v? yêu c?u ngu?i dùng
Duong Anh Ð?c 9/2000 37
Bài tập:
?Mô tả các thành phần chính của Requirements:
?Problem statement
?Use-case model main diagram
?Supplementary specification
?Glossary
?Điểm lại các thông tin về y/c người dùng được 
sử dụng trong mô hình, ghi chú tất cả các câu 
hỏi, các vấn đề còn tranh cãi, mâu thuẫn