Bài giảng Phân tích thiết kế hướng đối tượng - Vũ Thị Dương - Bài 6: Mô hình hóa lĩnh vực, biểu đồ lớp và gói

Gv: Vũ Thị Dương
Email: duongvt01@gmail.com
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
Trường Đại học công nghiệp Hà Nội
PHÂN TÍCH THIẾT KẾ 
HƯỚNG ĐỐI TƯỢNG
Nội dung chi tiết
1. Các khái niệm hướng đối tượng
2. Tổng quan về ngôn ngữ mô hình hóa UML
3. Mô hình hóa yêu cầu (biểu đồ ca sử dụng)
4. Mô hình hóa lĩnh vực ứng dụng (biểu đồ lớp lĩnh vực)
5. Mô hình hóa hành vi( biểu đồ tương tác, trạng thái)
6. Biểu đồ kiến trúc vật lý và phát sinh mã trình
7. Mô hình hóa dữ liệu
2010 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 1 - 2
Mô hình hóa lĩnh vực, Biểu 
đồ lớp và gói
Bài 6
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 4/40
Mục đích
 Cách 1: Xây dựng lớp lĩnh vực mà không xem tới ứng dụng
 Trên một lĩnh vực có thể có nhiều ứng dụng
 Ví dụ
 Hàng không (quản lý bay, quản lý tiếp đất, quản lý ngoại hối..)
Phát hiện ra tính đặc thù của mỗi ứng dụng cụ thể
Kết quả: Biểu đồ lớp cho mỗi ca sử dụng
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 5/40
Phát hiện các đối tượng/lớp
 Đầu vào: Biểu đồ ca sử dụng và biểu đồ lớp lĩnh vực
 Đầu ra: Biểu đồ lớp của từng ca sử dụng
 Có 3 loại lớp tham gia ca sử dụng:
 Lớp biên (boundary) hay lớp đối thoại:
 Lớp điều khiển (control)
 Lớp thực thể (entity) là lớp nghiệp vụ
EntityClass
BoundaryClass ControlClass
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 6/40
Stereotype của lớp
 Boundary (Lớp biên)
 Dành cho lớp nằm trên biên hệ thống với thế giới còn lại
 Chúng có thể là form, report, giao diện với phần cứng như máy in, 
scanner...
 Khảo sát biểu đồ UC để tìm kiếm lớp biên
 Entity (lớp thực thể)
 Control (Lớp điều khiển)
Form
Actor
Use Case
Boundary
class
Actor1
Boundary
class
Actor2
Use Case
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 7/40
Stereotype của lớp
 Boundary
 Entity
 Lớp thực thể là lớp lưu trữ thông tin sẽ ghi vào bộ 
nhớ ngoài
 Tìm chúng trong luồng sự kiện và biểu đồ tương tác
 Thông thường phải tạo ra bảng CSDL cho lớp loại này
 Mỗi thuộc tính của lớp thực thể sẽ là trường trong bảng 
CSDL
 Control
 Có trách nhiệm điều phối hoạt động của các lớp khác
 Thông thường mỗi UC có một lớp điều khiển
 Nó không thực hiện chức năng nghiệp vụ nào
 Các lớp điều khiển khác: điều khiển sự kiện liên quan 
đến an ninh và liên quan đến giao dịch CSDL
 Người sử dụng tự tạo ra stereotype mới
EntityClass
ControlClass
BoundaryClass
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 8/40
Thí dụ: Chọn môn giảng
 Dựa vào kịch bản đặc tả ta phát hiện các lớp:
 Lớp Thực thể: Lấy từ biểu đồ lớp lĩnh vực: Lớp giảng, môn 
học, thầy giáo
 Lớp Biên: W_thầy: Màn hình chính giao tiếp với đối tác 
thầy giáo
 W_Lớp giảng và W_Lịch giảng là các màn hình phụ dùng tương 
ứng với thêm/bớt lớp giảng và in/xem lịch giảng
 Lớp điều khiển: QLLớpthầy
Xây dựng biểu đồ lớp 
 Phát hiện và bổ sung các thuộc tính, thao tác cho từng lớp 
tham gia các ca sử dụng
 Lớp thực thể: Tạm thời chỉ có thuộc tính
 Lớp điều khiển: Chỉ có các thao tác. Các thao tác này diễn tả logic 
của ứng dụng, các quy tắc nghiệp vụ, hành vi hệ thống.
 Lớp biên: có cả thuộc tính và thao tác. 
 Thuộc tính diễn tả các trường thu thập thông tin hay xuất kết quả
 Các thao tác biểu diễn những hành động mà người dùng thực hiện 
trên màn hình giao diện
 Thêm liên kết cho các lớp 
 (còn nữa)
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 9/40
Xây dựng biểu đồ lớp
 Lớp biên chỉ được nối với các lớp điều kiển hay với các lớp 
biên khác
 Lớp thực thể chỉ được nối với các lớp điều khiển hay lớp 
thực thể khác. Liên kết với các lớp điều khiển luôn là 1 
chiều (từ điều khiển đến thực thể)
 Lớp điều khiển được phép truy cập tới mọi loại lớp bo gồm 
các lớp điều khiển khác
 Thêm các đối tác vào biểu đồ theo nguyên tắc: Mỗi đối tác 
chỉ được nối với một hay một số lớp biên
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 10/40
Ví dụ 
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 11/40
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 12/40
Tóm tắt
 Bài này đã xem xét các vấn đề sau
dvduc-2004 Phân tích thiết kế hướng đối tượng Bài 6 - 13/40
Bài tập
 Xây dựng biểu đồ lớp tham gia ca sử dụng: Đăng 
ký môn học, duy trì thông tin môn học
 Xây dựng biểu đồ lớp tham gia ca sử dụng trong 
hệ thống ATM