Bài giảng Phân tích thiết kế hệ thống thông tin - Tổng quan về hệ thống thông tin

nh mục tiêu của tổ 
chức; tác động lên hệ thống 
tác vụ để thực hiện hoàn 
thành mục tiêu đó Thu thập dữ liệu, thông tin; 
xử lý và sản xuất thông tin; 
truyền tin 
Thực hiện vật lý hoạt động 
của tổ chức (sản xuất, kiểm 
kê, sửa chữa, tiếp thị…) dựa 
trên mục tiêu và phương 
hướng được đề ra bởi hệ 
thống quyết định 
Quyết định 
Điều hành
Truy vấn 
Báo cáo
Nội dung chi tiết
 Hệ thống
 Hệ thống tổ chức
 Hệ thống quản lý
 Hệ thống thông tin
 Các bước phát triển HTTT
19Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
Hệ thống thông tin
 Thông tin
 Là khái niệm phản ánh sự hiểu biết của con
người về một đối tượng
 2 loại thông tin
 Thông tin tự nhiên
−Văn bản, hình ảnh, sơ đồ, lời nói
 Thông tin cấu trúc
−Được chọn lọc và cấu trúc dưới dạng các đặc trưng
−Cô đọng, truyền đạt nhanh, có độ tin cậy và chính
xác cao, có thể tính toán – xử lý theo thuật giải
20Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Phân biệt
 Thông tin
 Dữ liệu
Hệ thống thông tin (tt)
21Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
Số liệu 
nhập hàng
Số liệu 
xuất hàng
Lập báo cáo 
tồn kho
Báo cáo tồn kho
Hệ thống thông tin (tt)
22Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Định nghĩa
 Là tập hợp các thành phần tương tác với nhau
để thu thập, xử lý, lưu trữ và phân phối thông
tin nhằm hỗ trợ các hoạt động quyết định,
kiểm soát trong một tổ chức
− Con người
− Dữ liệu
− Quy trình
− Công nghệ thông tin
• Phần cứng, phần mềm
• Truyền thông
Hệ thống thông tin (tt)
23Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Phân loại
 Hệ hỗ trợ chỉ đạo
−Executive Support System (ESS)
 Hệ hỗ trợ ra quyết định
−Decision Support System (DSS)
 Hệ thống thông tin quản lý
−Management Information System (MIS)
 Hệ thống xử lý giao dịch
−Transaction Processing System (TPS)
Chiến 
lược
Quản lý
Tác vụ
Hệ thống thông tin (tt)
24Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Được biểu diễn qua 2 trục đặc trưng
Dữ liệu Xử lý Bộ xử 
lý
Con 
người
Truyền 
thông
Trục các 
thành phần
Trục các mức nhận thức
Quan niệm
Tổ chức
Vật lý
Các mức nhận thức
25Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Quan niệm
 Biểu diễn HTTT ở góc độ trừu tượng
 Độc lập với phương tiện lưu trữ
 Xác định các yêu cầu - “Cái gì?”
 Tổ chức
 Là mức trung gian
 Xác định cách tổ chức xử lý, phân bố dữ liệu – “Ai,
ở đâu, bao giờ?”
 Vật lý
 Mô tả HTTT trong một môi trường cài đặt cụ thể
 Phụ thuộc vào phần cứng, phần mềm
 Xác định cách thực hiện - “Như thế nào?”
Trình tự mô hình hóa
26Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
Quan niệm
Tổ chức
Vật lý
Hệ thống quan 
niệm hiện tại
Hệ thống vật lý 
hiện tại
Hệ thống quan 
niệm mới
Hệ thống vật lý 
mới
Yêu cầu mới
Các thành phần
27Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Dữ liệu
 Tĩnh
− Ít biến đổi trong quá trình sống,
− Thời gian tồn tại lâu dài
− Hàng hóa, phòng ban, qui định, tài sản…
 Động
− Phản ánh các hoạt động, thường xuyên biến đổi
− Thời gian tồn tại ngắn
− Đơn đặt hàng, thu chi, hóa đơn, …
Các thành phần (tt)
28Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Xử lý
Mô tả quá trình thông tin được tạo ra, bị biến
đổi và bị loại bỏ khỏi HTTT
Tạo thông tin
Biến đổi 
thông tin
Lọai bỏ 
thông tin
Sản xuất Cập nhật Vận chuyển
Các thành phần (tt)
29Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Con người
 Người dùng
− Khai thác hệ thống
− Hiểu qui tắc xử lý và vai trò của mình trong HTTT
− Có kiến thức căn bản về tin học
− Phối hợp với nhóm phát triển để xây dựng hệ thống
 Người điều hành/phát triển
− Phân tích, thiết kế, lập trình hệ thống
− Có vai trò trong việc xây dựng và bảo trì hệ thống
Các thành phần (tt)
30Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Bộ xử lý
Máy móc, thiết bị dùng để tự động hóa xử lý
thông tin
 Truyền thông
 Phương tiện, cách thức trao đổi thông tin giữa
các bộ xử lý
Nội dung chi tiết
 Hệ thống
 Hệ thống tổ chức
 Hệ thống quản lý
 Hệ thống thông tin
 Các bước phát triển HTTT
31Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
Các bƣớc phát triển HTTT
32Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Lên kế hoạch
 Khảo sát hiện trạng
 Nghiên cứu tính khả thi
 Hợp đồng trách nhiệm
 Thiết kế
 Cài đặt
 Thử nghiệm
 Khai thác / Bảo trì
Một số khái niệm
33Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Chu trình phát triển hệ thống
 Bao gồm nhiều giai đoạn từ khi bắt đầu dự án
hệ thống cho đến khi kết thúc khai thác hệ
thống
 Quy trình phát triển
 Các giai đoạn & trình tự của các giai đoạn
 Mô hình
 Phương tiện biểu diễn nội dung của hệ thống
qua các giai đoạn của qui trình
Quy trình thác nƣớc
34Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Waterfall - Royce, 1970
 Gồm 5 giai đoạn
Một giai đoạn bắt đầu khi giai đoạn trước nó
kết thúc
 Không có sự quay lui
Phân tích
Thiết kế
Lập trình
Thử nghiệm
Nghiệm thu
Quy trình tăng trƣởng
35Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 D. R. Grahma, 1989
 Hoàn thành từng phần của hệ thống
Mỗi bước tăng trưởng áp dụng qui trình tuyến
tính xây dựng 1 phần của hệ thống
 Chỉ phù hợp với những hệ thống có sự phân
chia và chuyển giao từng phần
Phân tích Thiết kế Lập trình Thử nghiệm Chuyển giao phần 1
Tăng trƣởng 1
Phân tích Thiết kế Lập trình Thử nghiệmChuyển giao phần 2
Tăng trƣởng 2
Phân tích Thiết kế Lập trình Chuyển giao phần 3
Tăng trƣởng 3
Thử nghiệm
Quy trình xoắn ốc
36Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Boehm, 1988
 Là các chu trình phát triển được lặp đi lặp lại
 Quản lý rủi ro
Đánh giá các 
phƣơng án
Phát triển và 
kiểm tra
Lập kế hoạch cho 
chu trình kế tiếp
Xác định mục tiêu, 
phƣơng án, ràng buộc
Chu trình 1
Chu trình 2
Chu trình 3
Quy trình phát triển nhanh hệ thống
37Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 RAD - James Martin, 1991
 Sử dụng công cụ & môi trường phát triển phần
mềm để biểu diễn kết quả đạt được
 Quá trình lặp thay đổi và điều chỉnh
Xác lập yêu cầu
(Requirements planning)
Thiết kế
(User design)
Xây dựng
(Construction)
Chuyển giao
(Cutover)
Quy trình đồng nhất
38Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 RUP (Rational Unified Process)
Tóm lại
39Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Quy trình được sử dụng trong môn học
Xác định và 
chọn lựa dự án
Khởi tạo và lập 
kế hoạch dự án
Phân tích
Thiết kế
Cài đặt
Bảo trì
Tính chất của quy trình
40Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Tính tuần tự
 Được thực hiện từ trên xuống
 Kết quả của giai đoạn trước là kết quả cho giai
đoạn sau
 Tính lặp
Mỗi giai đoạn có thể quay lui
 Lặp cho đến khi kết quả được chấp nhận
 Tính song song
 Hoạt động trong 1 giai đoạn có thể được thực
hiện song song với hoạt động của giai đoạn
khác
Xác định và chọn lựa
41Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
Nhu cầu thực tế 
nhận đƣợc
Nguồn lực tồn 
tại và có sẵn
Các dự án tiềm 
năng và đang 
thực hiện
Môi trƣờng tổ 
chức hiện hành
Tiêu chuẩn 
đánh giá
Quyết 
định chọn 
lựa dự án
Kết quả quyết định:
- chấp nhận dự án
- từ chối dự án
- hoãn dự án
- xem xét lại dự án
Lập kế hoạch và khởi tạo
42Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Thành lập đội ngủ nhân viên
 Khảo sát tổng thể hệ thống
 Lập kế hoạch
 Xác định phạm vi, nguồn lực, nguyên tắc
 Đánh giá khả thi
 Xây dựng tài liệu mô tả hệ thống
Phân tích
43Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Xác định yêu cầu của hệ thống
 Cấu trúc các yêu cầu
Mô hình hóa, phân tích yêu cầu có thể dùng
được
 Phương pháp
−Phân tích cấu trúc, phân tích hệ thống, hướng đối
tượng
 Phát sinh các phương án hệ thống & chọn
lựa phương án khả thi nhất
Thiết kế
44Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Thiết kế luận lý
 Dữ liệu
 Kiến trúc
 Giao diện
 Thiết kế vật lý
 Chuyển đổi thiết kế luận lý sang đặc tả phần
cứng, phần mềm, kỹ thuật được chọn để cài
đặt hệ thống
Cài đặt
45Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Lập trình
 Thử nghiệm
 Xây dựng tài liệu
 Tài liệu đặc tả hệ thống
 Tài liệu hướng dẫn sử dụng
 Tài liệu cấu hình và cài đặt
 Huấn luyện sử dụng
Bảo trì
46Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
 Sửa các lỗi phát sinh trong quá trình sử
dụng
 Điều chỉnh những thay đổi phù hợp khi hệ
thống có nhu cầu thay đổi
 Nâng cấp lên hệ thống mới
Phân tích – Thiết kế HTTT
47Phân Tích Thiết Kế Hệ Thống Thông Tin ©2007 Khoa CNTT - ĐH KHTN TPHCM
Con ngƣời
PHÁT TRIỂN
HỆ THỐNG
Dữ liệu Giao diệnXử lý
P
H
Â
N
T
Í
C
H
H
Ệ
T
H
Ố
N
G
Ngƣời 
sở hữu 
hệ thống
Ngƣời 
sử dụng
hệ thống
Ngƣời 
phân tích 
hệ thống
Ngƣời 
xây dựng 
hệ thống
Kiến thức về 
nghiệp vụ
Nhà cung ứng 
và tƣ vấn
…
Yêu cầu về 
dữ liệu
Lƣợc đồ CSDL
Chƣơng trình 
CSDL
Create 
table…
Chức năng 
nghiệp vụ
…
Yêu cầu về 
xử lý
Lƣợc đồ và đặc 
tả ứng dụng
Chƣơng trình 
ứng dụng
Sub 
main…
Xác định vị trí 
nghiệp vụ
…
Yêu cầu về 
giao diện
Đặc tả giao diện
Giao diện 
ứng dụng
…
Hệ quản trị
Cơ sở dữ liệu
Môi trƣờng phát 
triển ứng dụng
Công nghệ 
giao diện
PHƢƠNG
PHÁP 
PHÂN 
TÍCH 
VÀ 
THIẾT
KẾ 
HỆ 
THỐNG
(QUY 
TRÌNH)
Quản trị 
dự án
Khởi tạo và 
lập kế hoạch
Phân tích
Thiết kế
Cài đặt
Bảo trì
Xác định chọn 
lựa dự án