Bài giảng Kỹ thuật lập trình Pascal
Chương trình(CHTR) là dãy liên tiếp các lệnh (instructions, commands), hay các câu
lệnh (statements). Chạy chương trình (run hay execute) là cho máy tính thực hiện lần lượt
các lệnh của CHTR. Một CHTR đang chạy tạo ra một tiến trình(process).
Các tiến trình thường có các tính chất sau :
1. Các lệnh của CHTR được thực hiện một cách tuần tự(sequantial), hết một lệnh lại
thực hiện lệnh kếtiếp.
2. Một tiến trình luôn luôn có kết quả(result). Kết quả được đưa ra trong khi thực hiện
CHTR hoặc sau khi đã thực hiện xong. Kết quảcó thể đúng hoặc sai. Thông thường
kết quả được in (print) ra trên giấy hoặc hiển thị(display) lên màn hình.
3. CHTR thường đòi hỏi dữliệu (data). Các dữliệu có thể được đưa vào trực tiếp trong
khi chạy CHTR, hoặc từcác thiết bịngoài nhưbàn phím (keyboard), đĩa từ(disk),
băng từ(tape)., nhưng cũng có thể đã đặt sẵn đâu đó trong CHTR.
4. Một sốlệnh dùng đểmô tả(declare) dữliệu của CHTR. Trong một sốngôn ngữ,
người lập trình (NLT) phải đặt các lệnh này ởphần đầu của CHTR đểmáy sửdụng ở
phần sau.
5. Một sốlệnh dẫn đến sựquyết định (decision) sẽthực hiện nhóm lệnh nào tiếp theo.
Ví dụ, khi giải một phương trình bậc 2, nếu biệt số Δâm sẽtrảlời phương trình
không có nghiệm thực, ngược lại, thực hiện các lệnh tính nghiệm thực. Thực tế, NLT
không biết lúc chạy CHTR, biệt số Δlà âm, dương hay triệt tiêu ?
6. Một sốlệnh được thực hiện lặp đi lặp lại nhiều lần. NLT có thểbiết trước hoặc không
biết trước sốlần lặp. NLT cũng có thể ấn định việc lặp được bắt đầu nhưthếnào.
3. Cấu trúc dữ liệu............................................................................................................. 13 CHƯƠNG 2 CÁC KIểU Dữ LIệU CƠ Sở CủA TURBO PASCAL 15 I. CÁC KIểU ORDINAL ................................................................................................................ 15 I.1. Kiểu số nguyên................................................................................................................... 15 I.2. Kiểu logic Boolean............................................................................................................. 16 I.3. Kiểu kí tự Char................................................................................................................... 16 I.4. Bảng các hàm chuẩn.......................................................................................................... 17 II. KIểU Số THựC REAL................................................................................................................. 17 III. CÁC PHÉP TOÁN (OPERATORS)............................................................................................... 18 IV. KIểU VÔ HƯớNG LIệT KÊ VÀ KIểU MIềN CON............................................................................ 19 IV.1. Kiểu vô hướng liệt kê (Enumerated Scalar Type).......................................................... 19 IV.2. Kiểu miền con (Sub-range type) .................................................................................... 20 CHƯƠNG 3 CÁC KIểU Dữ LIệU CÓ CấU TRÚC 24 I. KIểU MảNG (ARRAY) ............................................................................................................... 24 I.1. Mảng một chiều ................................................................................................................. 24 I.2. Mảng nhiều chiều............................................................................................................... 26 I.3. Biểu diễn mảng trong bộ nhớ............................................................................................. 27 II. XÂU KÍ Tự (STRING)................................................................................................................ 29 II.1. Khái niệm........................................................................................................................... 29 II.2. Các phép toán trên xâu ...................................................................................................... 29 II.3. Ví dụ ................................................................................................................................... 32 III. KIểU TậP HợP (SET TYPE) ......................................................................................................... 33 III.1. Khái niệm....................................................................................................................... 33 III.2. Khai báo tập hợp ........................................................................................................... 33 III.3. Các phép toán trên tập hợp ........................................................................................... 34 III.4. Biểu diễn cấu trúc tập hợp trong máy ........................................................................... 37 IV. CấU TRÚC KIểU BảN GHI (RECORD).......................................................................................... 38 IV.1. Đặc tả kiểu bản ghi........................................................................................................ 38 IV.2. Bản ghi thay đổi............................................................................................................. 40 CHƯƠNG 4 CHƯƠNG TRÌNH CON (SUBPROGRAM) 45 I. KHÁI NIệM .............................................................................................................................. 45 I.1. Thế nào là chương trình con ?........................................................................................... 45 I.2. Dùng CTC khi nào ? .......................................................................................................... 45 I.3. Khai báo chương trình con ................................................................................................ 46 II. CÁCH DÙNG THủ TụC VÀ HÀM................................................................................................. 48 II.1. Khái niệm về khối và phạm vi ............................................................................................ 49 II.2. Ví dụ ................................................................................................................................... 52 PHỤ LỤC ix III. KIểU THủ TụC (PROCEDURAL TYPE) ........................................................................................ 54 III.1. Khái niệm....................................................................................................................... 54 III.2. Ví dụ............................................................................................................................... 54 CHƯƠNG 5 CấU TRÚC TệP (FILE) 57 I. CấU TRÚC TệP TUầN Tự ............................................................................................................ 57 I.1. Khái niệm về dãy (sequence) ............................................................................................. 57 I.2. Các thao tác cơ bản trên tệp.............................................................................................. 58 I.3. Truy cập trực tiếp............................................................................................................... 59 II. CÁC TệP VĂN BảN (TEXT FILES) .............................................................................................. 63 II.1. Khái niệm........................................................................................................................... 63 II.2. Vàora trên các tệp văn bản chuẩn ..................................................................................... 63 II.3. Một số ví dụ........................................................................................................................ 64 CHƯƠNG 6 CấU TRÚC Dữ LIệU ĐộNG (DYNAMIC DATA STRUCTURE) 67 I. KHÁI NIệM .............................................................................................................................. 67 II. THAO TÁC ĐốI VớI CON TRỏ..................................................................................................... 69 II.1. Phép gán giữa các con trỏ cùng kiểu................................................................................. 69 II.2. Giải phóng vùng nhớ ......................................................................................................... 69 II.3. Phép toán lấy địa chỉ @..................................................................................................... 69 III. ỨNG DụNG CủA CON TRỏ. DANH SÁCH LIÊN KếT ..................................................................... 70 CHƯƠNG 7 Kỹ THUậT LậP TRÌNH 73 I. PHÁT TRIểN CHƯƠNG TRÌNH BằNG TINH CHế TừNG BƯớC ........................................................ 73 I.1. Nội dung phương pháp ...................................................................................................... 73 I.2. Ví dụ minh hoạ ................................................................................................................... 73 I.3. Sửa đổi chương trình ......................................................................................................... 83 II. CÁC THUậT GIảI Đệ QUI............................................................................................................ 84 II.1. Khái niệm về đệ quy........................................................................................................... 84 II.2. Điều kiện dùng thủ tục đệ qui ............................................................................................ 87 II.3. Những ví dụ về thủ tục đệ qui ............................................................................................ 89 III. ĐƠN Vị TRONG TURBO PASCAL ............................................................................................ 101 III.1. Giới thiệu Unit............................................................................................................. 101 III.2. Cấu trúc của Unit ........................................................................................................ 102 III.3. Cách sử dụng Unit....................................................................................................... 103 III.4. Ví dụ về Unit ................................................................................................................ 103 BÀI TẬP 104 LAM VIệC VớI TURBO PASCAL 6.0, 7.0 I I. KHởI DộNG ................................................................................................................................. I II. LAM VIệC VớI Hệ THốNG LệNH DƠN (MENU)............................................................................... I II.1. Khởi động lệnh đơn............................................................................................................... i II.2. Hộp đối thoại (HĐT)............................................................................................................ ii II.3. Soạn thảo CHTR ................................................................................................................. iii II.4. Dịch và cho chạy CHTR ..................................................................................................... iii III. CÁC HÀM VÀ Từ KHOÁ CủA TURBO PASCAL............................................................................ IV TÀI LIỆU THAM KHẢO VII MỤC LỤC VIII
File đính kèm:
- Bài giảng Kỹ thuật lập trình Pascal.pdf