Bài giảng Hệ thống thông tin - Chương 1: Tổng quan về hệ thống thông tin

gặp nhất trong hệ thông tin
• Thể hiện trên giấy, trên màn hình của máy tính
• Các dữ kiện thể hiện các thông tin có thể có
cấu trúc hoặc không
• Một bức thư tay của một ứng viên vào một vị trí
tuyển dụng không có cấu trúc, song cần phải có các 
thông tin "bắt buộc" (họ tên, địa chỉ, văn bằng, v.v...).
• Một hoá đơn có cấu trúc xác định trước gồm những 
dữ liệu bắt buộc (tham chiếu khách hàng, tham chiếu 
sản phẩm v.v...).
Thông tin viết
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 16
• Là một phương tiện khá phổ biến giữa các 
cá thể và thường gặp trong hệ tổ chức kinh 
tế xã hội
• Đặc trưng loại này phi hình thức và thường 
khó xử lý
• Vật mang thông tin thường là hệ thống điện 
thoại.
Thông tin nói
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 17
• Dạng thông tin này xuất phát từ các thông 
tin khác của hệ thống hoặc từ các nguồn 
khác
• Ví dụ: bản vẽ một số chi tiết nào đó của 
ôtô có được từ số liệu của phòng nghiên 
cứu thiết kế
Thông tin hình ảnh
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 18
• Một số các thông tin có thể cảm nhận qua 
một số giai đoạn như xúc giác, vị giác, 
khứu giác không được xét trong hệ thông 
tin quản lý.
Các thông tin khác
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 19
Thu thập->Xử lý->Lưu trữ->Truyền TT
d. Quy trình xử lý thông tin
THÔNG TIN NỘI THÔNG TIN NGOẠI
XỬ LÝ CÁC DỮ LIỆU THÔ
XỬ LÝ
Lọc, cấu trúc hóa
Áp dụng một số
quy tắc quản lý
PHÂN PHÁTNSD NSD
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 20
• Mã hóa thông điệp
Phương thức chuyển đổi thông điệp thành 
một dạng khác gọi là mã thông điệp
• Độ phức tạp của việc mã hóa tùy thuộc vào 
tính bảo mật của thông tin 
• Mã hóa tín hiệu 
Phương thức chuyển đổi mã thông điệp 
thành tín hiệu truyền vật lý
Thông tin Thông điệp Mã thông điệp
Khóa mã
e. Mã hóa, giải mã
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 21
• Giải mã thông điệp ()
 Phương thức biến đổi mã thông điệp 
thành thông điệp có nghĩa, từ đó rút ra 
được thông tin cần thiết
• Được tiến hành nhờ sử dụng khóa mã (có
liên hệ về mặt thuật toán với khóa mã được 
dùng để mã hóa thông điệp)
• Độ phức tạp của việc giải mã phụ thuộc vào 
các phương thức mã hóa 
 Mã thông điệp Thông điệp Thông tin
Khóa mã
e. Mã hóa, giải mã
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 22
Giải thuật hay cách thức được sử
dụng để mã hóa và giải mã thông 
điệp
• Ví dụ:
• Khoá mã: Mỗi chữ cái trong thông điệp 
được dịch chuyển hai vị trí theo trình tự
trong bảng chữ cái
• Thông điệp: “Bo mon CNTT”
•Î Mã thông điệp: “Dq oqp EPVV”
Khóa mã
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 23
• Khái niệm
• Hệ thống là một tập hợp gồm nhiều 
phần tử tương tác, có các mối quan hệ
ràng buộc lẫn nhau và cùng hoạt động 
hướng tới một mục tiêu chung thông 
qua chấp thuận các đầu vào, biến đổi 
có tổ chức để tạo kết quả đầu ra
1.2.2. Hệ thống
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 24
• Ví dụ
• Hệ thống điều khiển giao thông
• Hệ thống mạng máy tính
• ...
1.2.2. Hệ thống
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 25
• Các đặc trưng của hệ thống
1. Tính tổ chức
2. Tính biến động
3. Hệ thống phải có môi trường hoạt động
4. Hệ thống phải có tính điều khiển
1.2.2. Hệ thống
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 26
• Các thành phần của hệ thống
• Nhập vào (Input): Nắm bắt và tập hợp các
yếu tố để đưa vào hệ thống để xử lý
• Xử lý (Processing): Bước biến đổi nhằm
chuyển các yếu tố đưa vào sang các dạng
cần thiết
• Kết xuất (Output): Chuyển các yếu tố được
tạo ra từ quá trình xử lý thành các kết quả
cuối cùng
1.2.2. Hệ thống
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 27
• Information system: là một tập hợp các 
phần cứng, phần mềm, hệ mạng truyền 
thông được xây dựng và sử dụng để thu 
thập, tạo, tái tạo, phân phối và chia sẻ dữ
liệu, thông tin và tri thức nhằm phục vụ
các mục tiêu của tổ chức.
1.2.3. Hệ thống thông tin
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 28
Khung tri thức về Hệ thống thông tin
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 29
• Phân loại theo mục đích phục vụ của 
thông tin đầu ra
• Phân loại hệ thống thông tin trong tổ chức 
doanh nghiệp
Phân loại HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 30
• Hệ xử lý dữ liệu
• Hệ thống thông tin quản lý
• Hệ trợ giúp quyết định
• Hệ chuyên gia
• Hệ thống thông tin xử lý giao dịch TPS ( 
Transaction Processing System)
• Hệ thống thông tin tăng cường khả năng 
cạnh tranh ISCA ( Information System for 
Competitive Advantage)
Phân loại theo mục đích phục vụ của thông tin 
đầu ra
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 31
• Hệ xử lý dữ liệu (DPS)
• Cập nhật DL định kỳ, xử lý DL cục bộ
• Hệ xử lý điểm cho giáo viên, hệ xếp thời 
khóa biểu
• Hệ thông tin quản lý (MIS)
• Xử lý DL có tính thống kê, phục vụ cho nhà
quản lý
• Hệ xử lý điểm cho giáo viên cho phép thống 
kê học lực của SV
Phân loại HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 32
• Hệ hỗ trợ quyết định (DSS)
• Phục vụ nhà quản lý cấp cao
• Dựa trên hệ phân tích dự báo
• Hệ chuyên gia (ES)
• Đóng vai trò là chuyên gia lĩnh vực
• VD: Hệ chẩn đoán y khoa, dự báo thời tiết
Phân loại HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 33
HT TT b.hàng
& T.trường
HT TT Sản xuất HT TT tài chính HT TT kế toán HT TT nhân lực
ƒXử lýđ.hàng
ƒX.đònh giá
bán
ƒNgh.cứu TT,
khuyến maõi
ƒSử dụng máy
móc
ƒSử dụng VL
ƒXN kho VL
ƒv.v
ƒThu, chi
ƒChính sách
thanh toán cụ
thể
ƒv.v
ƒKT tài chính
ƒLập BC thuế
ƒ Kiểm toán
ƒv.v
ƒTuyển dụng
ƒHuấn luyện
ƒChính sách
lương, thưởng
ƒv.v
Cấp độ hoạt động
TPS
ƒQuản lý bán
hàng
ƒPhân tích
bán hàng
ƒKiển soát hàng
tồn kho
ƒLập kế hoạch sản
xuất
ƒLập ngân sách hàng năm
ƒKế hoạch Đầu tư vốn
ƒPhân tích lợi nhuận- giá cả
ƒPhân tích chi phí
ƒPhân tích sự
phân bố lao động
ƒPhân tích chi phí
hợp đồng LĐ
Cấp độ quản lý (cấp trung)
DSS
MIS
ƒDự báo
khuynh hướng
bán hàng- 5 
năm
ƒKế hoạch hoạt
động 5 năm
ƒDự báo ngân sách 5 năm
ƒLập kế hoạch lợi nhuận
ƒLập kế hoạch
nguồn nhân lựcESS
Cấp điều hành (cấp cao)
ESS: Executive Support Systems- HT hoã trợ điều hành
MIS:Management Information Systems-HT thông tin quản lý
DSS: Decision Support systems- HT hoã trợ quyết đònh
TPS: Transaction Processing Systems-HT xử lý nghiệp vụ
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 34
• Hệ thống thông tin tài chính
• Hệ thống thông tin marketing
• Hệ thống thông tin kinh doanh và sản xuất
• Hệ thống thông tin quản trị nhân lực
• Hệ thống thông tin văn phòng
Phân loại hệ thống thông tin trong tổ chức 
doanh nghiệp
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 35
• Công nghệ thông tin có thể hỗ trợ mọi doanh
nghiệp cải thiện hiệu quả và hiệu suất của các
qui trình nghiệp vụ kinh doanh, quản trị ra quyết
định, cộng tác nhóm làm việc, qua đó tăng
cường vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp
trong một thị trường thay đổi nhanh.
Sự cần thiết của hệ thống thông tin
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 36
• Những hệ thống trên nền Internet đã trở thành
một thành phần rất cần thiết để kinh doanh
thành công trong môi trường toàn cầu động
năng động hiện nay.
• Công nghệ thông tin đang vai trò ngày càng lớn
hơn trong kinh doanh.
Sự cần thiết của hệ thống thông tin
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 37
• Một chức năng chính của doanh nghiệp tương
tự như kế toán, tài chính, quản trị hoạt động, 
tiếp thị, quản trị nguồn nhân lực.
• Góp phần quan trọng vào hiệu quả hoạt động, 
tinh thần và năng suất lao động nhân viên, phục
vụ và đáp ứng thỏa mãn khách hàng.
Chức năng của HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 38
• Một nguồn thông tin và hỗ trợ chính vô cùng
cần thiết để hiệu quả việc ra quyết định của các
cấp quản trị và các doanh nhân
• Một yếu tố sống còn trong phát triển sản phẩm
dịch vụ cạnh tranh, tăng cường lợi thế chiến
lược của một tổ chức trên thị trường toàn cầu
Chức năng của HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 39
• Là động lực, phần thưởng, cơ hội thành
công cho rất nhiều người.
• Một thành phần then chốt trong nguồn
lực, hạ tầng, năng lực của doanh nghiệp
kinh doanh trên mạng hiện nay. 
Chức năng của HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 40
• Hệ thống thông tin (IS) – tất cả các thành
phần và những tài nguyên cần thiết để
chuyển thông tin và thực hiện chức năng
xử lý thông tin cho tổ chức
• Công nghệ thông tin (IT) – các công nghệ
cần thiết cho hệ thống vận hành
Phân biệt Hệ thống thông tin và
Công nghệ thông tin
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 41
• Giai đoạn sinh thành
• Giai đoạn phát triển
• Giai đoạn khai thác
• Giai đoạn thoái hóa
Chu kỳ sống của HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 42
• Một hệ thống tích hợp "Người - Máy" tạo 
ra các thông tin giúp con người trong sản 
xuất, quản lý và ra quyết định là hệ thông 
tin quản lý. Hệ thông tin quản lý sử dụng 
các thiết bị tin học, các phần mềm, CSDL, 
các thủ tục thủ công, các mô hình để
phân tích, lập kế hoạch quản lý và ra 
quyết định
1.2.4. HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 43
• Mô hình
• Các hoạt động tác nghiệp đối với hệ
thống thông tin
1.3 Mô hình HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 44
Mô hình tổng quát
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 45
• Phân tích hệ thống (systems analyst) 
• Tích hợp hệ thống (system integrator) 
• Quản trị cơ sở dữ liệu 
• Phân tích hệ thống thông tin
• Quản trị hệ thống thông tin trong tổ chức
• Lập trình quản lý cơ sở dữ liệu
• Quản lý cơ sở dữ liệu, hỗ trợ ra quyết 
định cho lãnh đạo, quản lý
Các hoạt động tác nghiệp đối với HTTT
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 46
1. Khái niệm dữ liệu, thông tin?
2. Khái niệm hệ thống, HTTT?
3. Vai trò của HTTT trong các tổ chức?
4. Phân loại HTTT?
5. Một số HTTT trong các tổ chức?
CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 1
26/02/2009 Bài giảng HTTT KT&QL - Bộ môn CNTT 47
T h a n k
 y o u !