Giáo trình Quản lý dự án phần mềm

ao điểm và thời gian đáp ứng
tr-ờng hợp hẳn là 15 giây. Mặc dù việc chậm trả lời 15 giây có thể gây
tức bực cho ng-ời dùng thì nó lại có thể chấp nhận đ-ợc cho ngân hàng
nếu điều này không xảy ra quá th-ờng xuyên. Do đấy cần thiết khi trình
bày dự toán thời gian đáp ứng phải bao gồm cả dự toán phần trăm thời
gian mà tr-ờng hợp tồi nhất có thể dự kiến xảy ra. Chẳng hạn chúng ta có
thể khẳng định:
1. Thời gian đáp ứng trung bình dự kiến: 5 giây
2. Thời gian đáp ứng tr-ờng hợp tồi nhất dự kiến: 15 giây trong 1%
giao dịch.
Việc mô tả chi tiết hơn thời gian đáp ứng dự kiến th-ờng đ-ợc yêu cầu.
Trong thí dụ trên 10% chậm trễ đáp ứng có thể chiếm 14,5 giây là không
thể chấp nhận đ-ợc, nh-ng lại có thể khớp với các con số ở trên. Trong
những tr-ờng hợp đó, thì bảng phân phối (coi bảng 10.7) đ-ợc -a thích
hơn.
10.8 tổng phí không phát triển.
Những dự toán tốt đ-ợc căn cứ ở hầu hết dữ liệu mới nhất và dễ hiểu
hiện có. Do đấy, điều quan trọng là phải cập nhật định kỳ mọi dự toán
của dự án. Chí ít ra thì điều này phải đ-ợc làm ở các cột mốc dự án chủ
yếu, nh- tổng duyệt yêu cầu phần mềm, tổng duyệt thiết kế sơ bộ và tổng
duyệt thiết kế tới hạn. Các dự toán đ-ợc cập nhật phải là bộ phận của
những thứ giao đ-ợc có yêu cầu ở những tổng duyệt đó.
Bảng 10.8 Tổng phí của các hoạt động không phát triển
Tổng phí
Quản lý 0.1
Khống chế cấu hình 0,02
Bảo đảm chất l-ợng phần mềm 0,03
Sau khi kết thúc pha thiết kế, các dự toán phải đ-ợc xem lại tr-ớc khi
tích hợp bắt đầu và rồi lại xem lại tr-ớc khi thử nghiệm bắt đầu. Cũng
vậy, mỗi sự cố không dự kiến xảy ra trong chu kỳ phát triển có thể đòi
hỏi phải tính toán lại dự toán. Một thí dụ của sự cố nh- thế có thể là việc
thay thế hợp phần lỗi thời bằng một hợp phần phát triển mới hay một sự
chậm trễ dự án ch-a lập lịch chủ yếu.
Cũng vậy mỗi thay đổi đến đặc tả yêu cầu của dự án bao giờ cũng phải
kèm theo phân tích tác động của thay đổi đó đến lịch dự án. Mọi thay đổi
Quản lý dự án phần mềm
240
với số rất ít ngoại lệ đều phải thay đổi chi phí. Ngay việc rút bỏ một yêu
cầu cũng gây ra thay đổi chi phí dự án đã dự toán.
Một khối l-ợng thay đổi nào đó đến đặc tả yêu cầu th-ờng đ-ợc tính
đến trong việc chuẩn bị dự toán của dự án. Điều này bao gồm trong dự
toán d-ới hình thức yếu tố an toàn. Yếu tố an toàn cũng có thể đ-ợc dùng
để bù trừ cho các tr-ờng hợp khác nh- sai lầm trong dự toán và chậm trễ
không dự kiến.
Các yếu tố an toàn th-ờng sử dụng từ 20% đến 40% tuỳ theo mức độ
tin cậy trong dự toán, dự đoán các thay đổi yêu cầu và các chậm trễ có
thể xảy ra.
Các yếu tố t-ơng tự cũng đôi khi đ-ợc dùng để đ-a vào trong dự toán
những hoạt động không phát triển nh- quản lý dự án, kiểm tra cấu hình
và bảo đảm chất l-ợng. Dù sao, chừng mực của những nhiệm vụ này cũng
phụ thuộc ở các đặc tính khác của dự án. Một dự án rất nhỏ có thể không
yêu cầu bất cứ quản lý trực tiếp nào trong khi dự án lớn hẳn bị kết tội nếu
không có nó.
Bảng 10.8 trình bày các yếu tố tổng phí cho các hoạt động không phát
triển của dự án phần mềm.
Các con số trong bảng 10.8 cho thấy là dự án phần mềm với đội ngũ
100 kỹ s- hẳn yêu cầu xấp xỉ 10 nhà quản lý (thời gian làm việc 100%).
Điều này bao gồm những nhiệm vụ nh- quản lý dự án, phó quản lý dự án,
lãnh đạo đội (có thể dành một phần thời gian vào công việc phát triển)
v.v. Trong một dự án nhỏ ba ng-ời, một trong những thành viên hẳn đ-ợc
dự kiến giành khoảng 1/3 thời gian của anh hay chị cho việc quản lý dự
án.
T-ơng tự, trong một dự án phần mềm do một đội ngũ 100 kỹ s- phát
triển, chúng ta có thể dự kiến bố trí 2 kỹ s- kiểm tra cấu hình và 3 kỹ s-
đảm bảo chất l-ợng phần mềm. Công bố tổng quát hơn có thể là trong
một dự án 100 năm công, 2 năm công hẳn đ-ợc giành cho kiểm tra cấu
hình và 3 năm công cho bảo đảm chất l-ợng tổng hợp.
Các con số trong bản 10.8 có thể hơi bị ảnh h-ởng bởi qui mô dự án và
bởi các yếu tố bản đến ở phần 10.4. Một dự án phức tạp sẽ đòi hỏi phần
chung nhiều hơn một dự án t-ơng đối đơn giản.
Toàn bộ tổng phí dự án cho những hoạt động đó tất cả khoảng 15%.
Quan trọng là phải nhớ rằng điều này chỉ liên quan đến tổng phí dự án
trực tiếp và không tính đến thời gian đầu t- của quản lý cấp cao, th- ký
văn phòng v.v..
10.9 Tóm tắt
Ch-ơng này minh hoạ dự toán đ-ợc vận dụng thế nào trong việc tiên
liệu bất trắc. Bất cứ l-ợng không biết nào đều có thể đ-ợc dự toán trong
khi các l-ợng đã biết không cần dự toán. Với ng-ời quản lý dự án phần
mềm có nhiều l-ợng không biết phải đ-ợc dự toán. Những l-ợng này liên
kết với các lĩnh vực nh-:
Quản lý dự án phần mềm
241
1. Chi phí phát triển dự án
2. Lịch phát triển dự án
3. Qui mô đội phát triển dự án
4. Khối l-ợng phần mềm phải phát triển
5. Nguồn lực phần cứng đòi hỏi.
Dự toán từng b-ớc th-ờng đ-ợc coi là ph-ơng cách “phân chia và
khuất phục”, phân vấn đề lớn ra vô vàn vấn đề nhỏ và đ-ợc dùng trong
hầu hết kỹ thuật dự toán. Ph-ơng cách cơ bản là phân giải dự án thành
những hợp phần xác định rõ và rồi lặp lại từng b-ớc đến khi chỉ còn lại
những đơn vị nhỏ có thể dễ dự toán hơn.
Phân giải ban đầu của dự án phần mềm nhận ra 4 phạm trù chủ yếu với
những mức độ rủi ro phát triển khác nhau liên kết với chúng. B-ớc đầu
tiên của phân giải dự án tạo ra những hợp phần dự án hoặc (1) chúng ta
đã có (2) chúng ta biết phát triển nh- thế nào (kinh nghiệm trọn vẹn) (3)
ít ra chúng ta đã phần nào làm quen với chúng (kinh nghiệm một phần)
hay (4) hoàn toàn mới với chúng ta (phát triển mới). Các kỹ thuật dự toán
đặc thù có thể đ-ợc vận dụng cho mỗi loại hợp phần dự án khác nhau.
Một ph-ơng pháp khác, gọi là thuật toán chi phí kiến thiết (COCOMO)
bao gồm 10 b-ớc cơ bản. Những b-ớc đó bao gồm phân giải dự án ra các
hợp phần, vận dụng công thức công sức vào mỗi hợp phần và phối hợp
mọi dữ liệu tạo ra vào một dự toán chi phí duy nhất của dự án.
Phân tích chức năng (FPA) tạo ra dự toán của dự án căn cứ ở qui mô
vấn đề. Số l-ợng các chức năng trong dự án xác định qui mô vấn đề, đ-ợc
biểu thị bằng giá trị số (trị số FPA). Trị số FPA của dự án có thể đ-ợc
dùng để:
 So sánh độ phức tạp của các dự án.
 So sánh công sức t-ơng đối đòi hỏi để hoàn thành dự án.
 Phát sinh các độ đo dự án khác (nh- các SLOC)
Dự toán cũng th-ờng đ-ợc trình bày nh- là một phạm vi. Một phạm vi
là một dự toán có ích trong qui hoạch phát triển của dự án. Lý thuyết
thống kê đứng sau ph-ơng cách này đề cập quan niệm khoảng tin cậy, nó
cung cấp xác suất là chi phí phát triển sẽ nằm trong một phạm vi đã cho.
Các ph-ơng pháp dự toán tải CPU, l-u giữ dữ liệu và tốc độ đ-ợc căn
cứ ở phân giải phần mềm thành những mô đun dự toán đ-ợc. Rồi những
dự toán này đ-ợc phối hợp với yếu tố an toàn. Các yếu tố an toàn th-ờng
sử dụng từ 20% đến 40% tuỳ theo mức độ tin cậy trong dự toán và thời
hạn dự kiến thay đổi yêu cầu.
Các dự toán tốt đ-ợc căn c- ở hầu hết dữ liệu mới nhất, dễ hiểu hiện có
đ-ợc. Do đó, quan trọng là phải cập nhật định kỳ toàn bộ dự toán của dự
án. Dù sao, bất kể ph-ơng pháp dự toán nào đ-ợc sử dụng, quan trọng là
Quản lý dự án phần mềm
242
bao giờ cũng phải nhớ rằng dự toán chỉ có thể tốt đ-ợc nh- các dữ liệu
đ-ợc dùng làm căn cứ.
Bài tập.
1. Phân tích một hệ thống kiểm warehouse do một công ty phát triển
vốn tr-ớc đây đã phát triển hệ thống kiểm cửa hàng bách hoá. Hãy sử
dụng dự toán từng b-ớc, phân giải hệ thống thành 4 phạm trù hợp phần.
Sau đó phân giải hợp phần kinh nghiệm từng phần thành hợp phần kinh
nghiệm đày đủ và hợp phần phát triển mới. Đặc tả mọi giả định đã làm.
2. Phát triển tiếp vấn đề ở bài tập 1 và chuẩn bị một kế hoạchdự toán
các hợp phần phát triển mới bằng cách sử dụng lấy mẫu thống kê. Xác
định nhóm phạm trù và bố trí mỗi hợp phần phát triển mới vào loại thích
hợp của nó. Chọn những mô đun tiêu biểu từ mỗi phạm trù để thực hiện.
Giải thích điều hợp lý của việc gán các loại và lựa chọn đã làm.
3. Căn cứ ở kinh nghiệm của bạn, hãy bố trí những con số KSLOC hợp
lý vào mỗi hợp phần ở bài tập 2. Giả định mỗi ng-ời phát triển cho 5
KSLOC. Giả định là 10% nhân lực là mức 1, 30% ở mức 2, 45% mức 3 và
15% mức 4. Hãy tính nhân tố PL cho dự án phát triển. Bình luận tác động
của trị số PL đó tới chi phí phát triển dự án.
4. Duyệt lại bảng 10.1, có liên quan đến việc tính toán thừa số PL.
Cho một gợi ý một bảng trị số khác, căn cứ ở các mức KSLOC phụ thêm
và một phạm trù rộng các nhân tử. Bình luận lý do chọn những con số
trong bảng của bạn. Tính lại trị số trong bảng 10.2 căn cứ ở bảng bạn đã
đề nghị.
5. Phân giải hệ thống kiểm kê warehouse mô tả ở bài tập 1 thành các
hợp phần theo mức phức tạp. Căn cứ ở các con số KSLOC bố trí ở bài tập
3, hãy tính SEM cho mỗi lớp hợp phần và phối hợp kết quả để có đ-ợc
con số dự toán của SEM cho toàn bộ dự án.
6. Phân giải hệ thống kiểm kê kho mô tả ở bài tập 1 ra những hợp
phần theo mức tin cậy. Sử dụng năm mức tin cậy để đ-a thành thừa số độ
tin cậy vào dự toán SEM tính ở bài tập 5.
7.
(a) Gợi ý bảng các nhân tử 5 mức cho mức môi tr-ờng phát triển, căn
cứ ở ba mức qui mô dự án.
KSLOC < 25,
25 < KSLOC < 300,
3000 < KSLOC
(b) Gợi ý bảng nhân tử để đ-a thành thừa số tính phức tạp của hệ thống
phụ. Thảo luận về cỡ của dự án phải xét.
8. Tính dự toán chi phí cho hệ thống kiểm warehouse mô tả ở bài tập 1
bằng cách sử dụng các kết quả của các bài tập 3, 5, 6 và 7.
9. Xem xét việc vận dụng thuật toán phân tích l-ợng chức năng vào hệ
thống kiểm warehouse mô tả ở bài tập 1. Lợi và bất lợi trong việc sử dụng
ph-ơng pháp FPA ? So sánh FPA với COCOMO cho dự án đặc biệt này.
Quản lý dự án phần mềm
243
10. Xếp loại uỷ thác: căn cứ ở các kết quả cá nhân khác nhau cho bài
tập 8, hãy tính khoảng cách tin cậy 68% và 95% cho phạm vi chi phí phát
triển đối với hệ thống kiểm warehouse này.
11. (a) Duyệt lại thí dụ tải CPU ở phần 10.6. Giả định rằng đầu vào của
thiết bị đ-ợc điều khiển bởi các ngắt. Mỗi ngắt có tổng phí 0,5 mili-giây.
Vậy tải CPU là bao?
(b) Tải CPU phải là gì nếu vòng lặp nhanh có ba đầu vào chứ không
phải 2 ? Bình luận tác động của kết quả.