Bài giảng Hệ điều hành - Chương 5: Hệ thống quản lý tập tin

 group, other (public)
– User name vaø user identifier (user ID)
– Group name vaø group identifier (group ID)
 Ví du trong UNIX: coù 3 field moãi field coù 3 bits ï , 
– Field : read, write, execute
– Bit : r(4), w(2), x(1)
RWX
owner access 7  1 1 1
RWX
group access 6  1 1 0
RWX
bli 1 0 0 1
11.54
pu c access  
ềPhân quy n truy cập tệp
21.55
Khái niệm người sử dụng
 Tạo một người sử dụng
 Tên
 Mật khẩu
ủ ử home c a người s dụng (/home/tên)
 Nhóm (một người sử dụng có thể thuộc một 
hoặc nhiều nhóm tuy nhiên cần phải xác định , 
một nhóm chính)
 Tất cả các thông tin về người sử dụng được 
lưu trong file: /etc/passwd
21.56
Nhó ời ử dm ngư s ụng
 Mỗi người sử dụng có thể thuộc về một hoặc 
nhiều nhóm
 Một nhóm = tên nhóm + danh sách các thành viên 
 Khả năng chia sẻ các file giữa những người sử dụng 
trong cùng một nhóm.
 Danh sách các nhóm được lưu trữ trong file: 
/etc/group
 root có khả năng tạo ra các nhóm bổ xung, ngoài các 
nhóm mà hệ điều hành đã ngầm định
21.57
Các quyền
Mỗi file luôn thuộc về một người sử 
dụng và một nhóm xác định 
Người tạo ra file hoặc thư mục sẽ là 
người sở hữu nhóm chứa người tạo ra , 
file hoặc thư mục sẽ là nhóm sở hữu đối 
với file/thư mục.
Sự phân quyền cho phép xác định rõ 
các quyền mà người sử dụng có đối 
với một file hoặc một thư mục.
21.58
Quyền truy cập
 r : đọc
 Cho phép hiển thị nội dung của file hoặc thư 
mục
 w : ghi 
 Cho phép thay đổi nội dung của file
 Cho phép thêm hoặc xóa các file trong một thư 
mục
 x : thực thi 
 Cho phép thực thi file dưới dạng một chương 
trình
21.59
 Cho phép chuyển đến thư mục cần truy cập
Các nhóm người sử dụng
 Có 3 nhóm người sử dụng đối với 1 file/ thư 
mục:
 u (người sở hữu) : người sở hữu duy nhất của file
 g (groupe) : những người sử dụng thuộc nhóm chứa 
file
 o (others) : những người sử dụng khác, không phải là 
người sở hữu file cũng như không thuộc nhóm chứa 
file.
 Mỗi nhóm người sử dụng sẽ có một tập các 
quyền (r, w, x) xác định.
21.60
Ví dụ
$ ls -l 
----rw-rw- 1 tuananh user1 16 Feb 10 19:12 
1test .txt
-rw-rw-rw- 1 tuananh user1 16 Feb 10 19:12 
test2.txt
drw r r 2 tuananh user1 512 Feb 10 19:14 vanban- -- -- 
$ whoami
tuananh
$ 1cat test .txt
cat: test1.txt: Permission denied
$ cat test2.txt
Un fichier de test
$ cp test2.txt vanban
cp: vanban: Permission denied
21.61
Các lưu ý
 Để có thể thêm các file, cần phải có quyền « w » đối với 
thư mục
 Để có thể xóa, thay đổi nội dung hoặc di chuyển 1 file, 
người sử dụng cũng cần phải có quyền « w » đối với thư 
mục
 Việc xóa một file còn phụ thuộc vào quyền đối với thư 
mục chứa file đó 
 Để bảo mật các dữ liệu, người sở hữu file thậm chí có 
thể bỏ cả quyền đọc « r » đối với tất cả mọi người sử 
dụng khác.
 Để hạn chế quá trình truy cập vào hệ thống file, người sử 
21.62
dụng có thể bỏ quyền thực thi (x) đối với thư mục gốc 
của hệ thống file.
Một số quyền đặc biệt đối với 
các file thực thi 
 set-uid: -rws --- ---
C ề ủ hương trình được chạy dưới quy n c a 
người sở hữu
 set gid: rws- - --- ---
 Chương trình được chạy bởi các người sử 
dụng thuộc cùng nhóm với người sở hữu 
 bit sticky
 Chương trình chỉ được cấp phát bộ nhớ trong 
1 lần
21.63
Ví dụ
$ ls -l /etc/passwd
-rw-rw---- 1 root root 568 Feb 10 19:12 
passwd
$ ls -l /bin/passwd
-rwsrws--x 1 root root 3634 Feb 10 19:12 
passwd
Khi ột ời ử d thô th ờ m ngư s ụng ng ư ng 
gọi lệnh /bin/passwd, xem như người 
đó được « mượn » quyền root để 
thay đổi mật khẩu trong file 
/etc/passwd
21.64
Thay đổi quyền truy cập (1)
$chmod 
set_uid set-gid sticky user group other
rwx --x --x
1 1 0 111 001 001
6 7 1 1
$ chmod 6711 test
$ ls -l test
-rws--s--x 1 tuananh user1 Mar 10 10:20 test
$ chmod 711 test
$ ls -l test
-rwx--x--x 1 tuananh user1 Mar 10 10:20 test
21.65
Thay đổi quyền truy nhập (2)
$chmod 
 Qui = u | g | o | a (all)
 Operation
 + (thêm 1 hoặc 1 số quyền vào tập các quyền file đã
ó)c
 - (bỏ 1 hoặc 1 số quyền khỏi tập các quyền file đã có)
( á ới 1 h ặ 1 ố ề h fil ) = g n m o c s quy n c o e
 Quyền = r | w | x | s
21.66
Ví dụ
$ ls -l test.txt
-rw-rw-r-- 1 tuananh user1 150 Mar 19 19:12 test.txt
$ chmod o+w test.txt
$ ls -l test.txt
-rw-rw-rw- 1 tuananh user1 150 Mar 19 19:12 test txt .
$ chmod a-rw test.txt
$ ls -l test.txt
---------- 1 tuananh user1 150 Mar 19 19:12 test.txt
$ cat test.txt
cat: test.txt: Permission denied
21.67
Định nghĩa các quyền ngầm 
định khi tạo ra 1 file 
 Các quyền ngầm định của 1 file khi tạo ra 
có thể được xác định bằng lệnh umask 
$umask 
022
 Số 0 có nghĩa là quyền của người sử dụng 
không bị hạn chế (rwx) 
 Số 2 có nghĩa là quyền ghi (w) bị hạn chế (r-w).
$umask 022 
21.68
Thay đổi người sở hữu và nhóm
$chown [-R] 
 Thay đổi người sở hữu của file 
$chgrp 
 Thay đổi nhóm của file 
 Có thể sử dụng tùy chọn –R để lặp lại việc 
thực hiện các lệnh (ví dụ thực hiện việc thay 
đổi quyền sở hữu hoặc nhóm của mọi file trong 
cùng một thư mục)
 Các lệnh trên chỉ dành cho những người 
sử dụng có quyền root
21.69
ếTìm ki m file
$ find tên_thư_mục expressions 
 Cho phép tìm kiếm các file trong một thư mục (ngầm định là 
trong thư mục hiện tại) với một số điều kiện hoặc các lệnh thực 
thi trên tập các file tìm được.
 Các điều kiện
 Tên : -name tên
 Quyền truy cập : -perm quyền_truy_cập
 Kiểu : -type d/f/...
 Kích thước : -size N
 Thời gian : -atime N, -mtime N, -ctime N
 Các lệnh thực thi trên tạp các file tìm được
21.70
 -print
 -exec câu_lệnh
Ví dụ
 $find /usr -name toto -print
 Tìm kiếm file tên là toto trong thư mục /usr (bao gồm 
cả các thư mục con của /usr)
 $find /usr -name " *.c " -print
 Đưa ra danh sách các file kết thúc bằng « .c » 
 $find / -mtime 3 -print 
ấ ổ ầ Tìm t t cả các file có thay đ i trong 3 ngày g n đây
 $find / -size 2000 -print 
Tì tất ả á fil ó kí h th ớ lớ h 1 GB ( m c c c e c c ư c n ơn = 
2000 block 512 KB) 
 $find / -type f -user olivier -perm 755 -print 
21.71
 Tìm tất cả các file thuộc về người sử dụng olivier, 
đồng thời có quyền truy cập là 755
CAÁU TRUÙC ÑÓA CÖÙNG
 Heä ñieàu haønh xem ñóa cöùng nhö moät chuoãi caùc 
-72-
block lieân tieáp vôùi kích thöôùc coá ñònh.
CAÁU TRUÙC ÑÓA CÖÙNG
 Thôøi gian ñoïc/ghi döõ lieäu treân ñóa bao goàm
Seek time: thôøi gian di chuyeån ñaàu ñoc ñeå ñònh vò ñuùng– ï 
track/cylinder (phuï thuoäc toác ñoä/caùch di chuyeån cuûa ñaàu ñoïc)
Rotational delay (latency): thôøi gian ñaàu ñoc chôø ñeán ñuùng sector– ï 
caàn ñoïc (phuï thuoäc toác ñoä quay cuûa ñóa)
T f ti thôøi i h å döõ li ä töø ñó ø b ä hôù h ë– rans er me: g an c uyen eu a vao o n oac 
ngöôïc laïi (phuï thuoäc baêng thoâng keânh truyeàn giöõa ñóa vaø boä nhôù)
 Disk I/O time = seek time + rotational delay + transfer time
-73-
CAÁU TRUÙC ÑÓA CÖÙNG
•Thời gian tìm kiếm và thời gian trễ được xác định phụ thuộc vào việc 
đầu đọc đang ở vị trí nào, vì vậy chúng ta sử dụng giá trị trung bình. 
•Trong các câu hỏi ví dụ, thời gian tìm kiếm luôn cho trước, và thời 
gian trễ có thể tính theo thời gian của một vòng quay, thời gian này 
nhận được bằng cách ngịch đảo giá trị số vòng quay trên một đơn vị 
thời gian. 
•Vì thời gian trễ tối thiểu là 0 và tối đa là thời gian một vòng quay nên 
thời gian trễ trung bình là khoảng thời gian nửa vòng quay.
-74-
CAÁU TRUÙC ÑÓA CÖÙNG
 Tính thời gian truy cập thực cho việc đọc dữ liệu bao gồm một khối 
(5,000 bytes). 
Tính toán thời gian trễ trung bình
Số vòng quay của đĩa cứng này là 2 500 vòng trên phút nghĩa là cứ mỗi , 
phút nó quay được 2,500 vòng. 
Do đó thời gian quay được tính như sau:
Thời gian 1 vòng quay =(1 * 60,000 ms/phút) / 2,500 vòng quay/phút = 24 
ms/vòng quay
Thời gian trễ trung bình bằng ½ thời gian 1 vòng quay nên nó là 12 
miliseconds
-75-
CAÁU TRUÙC ÑÓA CÖÙNG
 Tính toán tốc độ trao đổi dữ liệu
 Vì một vòng quay cho phép trao đổi dữ liệu trên một rãnh, nên 20,000 
bytes được trao đổi trong vòng 24 miliseconds. Do đó 20,000 /24 
(bytes/ms) là tốc độ trao đổi dữ liệu
 Tính toán thời gian trao đổi dữ liệu
 Thời gian yêu cầu để trao đổi 5 000 bytes được tính như sau: , 
Thời gian trao đổi dữ liệu = (Tổng dữ liệu cần trao đổi) / (Tốc độ trao đổi)
= 5,000 / (20,000 / 24)
= 5,000 / 20,000 * 24
= 6 (msec)
 Tính toán thời gian truy cập
Thời gian truy cập = 25 msec + 12 msec + 6 msec = 43 msec
-76-
CAÁU TRUÙC ÑÓA CÖÙNG
 Giaûm kích thöôùc ñóa 
 Taêng toác ñoä quay cuûa ñóa 
 Ñònh thôøi caùc taùc vuï truy xuaát ñóa ñeå haïn cheá di chuyeån ñaàu ñoïc 
 Boá trí ghi döõ lieäu treân ñóa 
 Caùc döõ lieäu coù lieân quan naèm treân caùc track gaàn nhau
 Boá trí caùc file thöôøng söû duïng vaøo vò trí thích hôïp
-77-
RAID (Redundant Array of 
)Inexpensive Disks
 Taäp hôïp caùc ñóa cöùng ñöôïc heä ñieàu haønh 
h ät thi át bò l t õ l äxem n ö mo e öu ru uan
 Döõ lieäu ñöôïc phaân boá treân taát caû caùc ñóa
Caùc m c tieâ chính uï u 
– Taêng dung löôïng löu tröõ
– Taêng hieäu suaát I/O 
– Taêng tính saün saøng cao
– Taêng khaû naêng phuïc hoài heä thoáng
 Caùc loaïi RAID
– RAID 0  RAID 10 (phoå bieán RAID 0, 1, 3, 5)
Software RAID/ Hardware RAID
-78-
– 
RAID-0
 Döõ lieäu löu tröõ traûi ñeàu treân caùc ñóa
 Taêng khoâng gian löu tröõ 
 Taêng hieäu suaát heä thoáng
 Tính saün saøng cuûa döõ lieäu thaáp
-79-
RAID-1
 Nhaân baûn döõ lieäu treân caùc ñóa taùch bieät
 Tính saün saøng & toác ñoä ñoc döõ lieäu raát cao ï 
 Yeâu caàu dung löôïng ñóa gaáp ñoâi
 Toác ñoä ghi chaäm hôn
-80-
RAID-3
 Löu döõ lieäu traûi ñeàu treân caùc ñóa 
 Söû duïng moät ñóa löu thoâng tin kieåm tra döõ lieäu
Tính saün saøng cao chi phí hôp l ù , ï y
 Hieäu suaát I/O thaáp
-81-
RAID-5
 Döõ lieäu, thoâng tin kieåm tra ñöôïc löu traûi ñeàu treân caùc ñóa
 Tính saün saøng döõ lieäu trung bình, chi phí hôïp lyù
 Toác ñoä ghi thaáp
 Yeâu caàu phaàn cöùng ñaëc bieät
-82-